Η επέκταση του ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά, είναι μια υπόθεση που κρατά πολλές δεκαετίες. Η Ρωσία πάντα θεωρούσε την κίνηση του ΝΑΤΟ να εντάσσει χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ στην ευρωατλαντική συμμαχία ως κύριο παράγοντα αποσταθεροποίησης και επιθετικής διάταξης της Δύσης.
Το 1997 ο σημερινός πρόεδρος των HΠΑ Τζο Μπάιντεν έλεγε ότι το μόνο που θα προκαλούσε μια «σθεναρή και εχθρική» αντίδραση από την Ρωσία θα ήταν η ένταξη των Βαλτικών Δημοκρατιών στο ΝΑΤΟ.
Τελικά ο πρόεδρος των ΗΠΑ μάλλον έπεσε μέσα στην πρόβλεψή του αυτή. Ένας από τους κύριους λόγους που η Ρωσία αντέδρασε έτσι στην υπόθεση Ουκρανία είναι πως έχει –και δικαίως- την εντύπωση ότι το ΝΑΤΟ δεν σέβεται καθόλου την Ρωσία και μάλλον το αποδεικνύει με τη στάση του.
Τώρα με την απόπειρα εισόδου της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ είναι κάτι που θεωρήθηκε από τη Μόσχα του Β.Πούτιν, ως «παραβίαση της συμφωνίας του 1994».
Φυσικά αυτή η υπόσχεση ουδέποτε τηρήθηκε και ακόμη χειρότερα η Ρωσία δεν την είδε ποτέ υπογεγραμμένη σε κάποιο έγγραφο.
Στις 5 Δεκεμβρίου του 1994 κατά την διάρκεια της συνόδου για την Ασφάλεια και την Συνεργασία στην Ευρώπη στην Βουδαπέστη, ένας εξοργισμένος Γιέλτσιν σε ομιλία του ενώπιον του Μπιλ Κλίντον αλλά και άλλων ηγετών είχε πει ότι οι ΗΠΑ προσπαθούν να χωρίσουν ξανά την Ευρώπη μέσω των σχεδίων για την επέκταση του ΝΑΤΟ.
Ο ίδιος θυμωμένος τόνος της ομιλίας του Γέλτσιν επαναλήφθηκε χρόνια αργότερα στη διάσημη ομιλία του διαδόχου του Βλαντιμίρ Πούτιν το 2007 στη διάσκεψη ασφαλείας του Μονάχου, αν και μέχρι τότε ο κατάλογος των ρωσικών παραπόνων ξεπερνούσε κατά πολύ την επέκταση του ΝΑΤΟ καθώς αυτά αφορούσαν μονομερείς ενέργειες των ΗΠΑ όπως η αποχώρηση από τη Συνθήκη κατά των βαλλιστικών πυραύλων και η εισβολή στο Ιράκ.
Σύμφωνα με νεότερα έγγραφα που αποχαρακτηρίστηκαν με το νόμο «Freedom of Information Act» στις ΗΠΑ, το καλοκαίρι και το φθινόπωρο του 1994, αλλά και κατά την επίσκεψη του Μπόρις Γιέλτσιν στην Ουάσιγκτον το Σεπτέμβριο του ίδιου έτους, ο Αμερικανός πρόεδρος διαβεβαίωνε τον Ρώσο πρόεδρο ότι «οποιαδήποτε επέκταση του ΝΑΤΟ θα ήταν αργή, χωρίς εκπλήξεις και θα έχτιζε μια Ευρώπη η οποία θα ήταν χωρίς αποκλεισμούς και πάντα σε συνεργασία με την Ρωσία.»
Μάλιστα σε τηλεφωνική επικοινωνία των δύο ηγετών στις 5 Ιουλίου του 1994 ο Κλίντον είπε στον Γιέλτσιν: «Θα ήθελα να επικεντρωθούμε στο πρόγραμμα για την Συνεργασία για την Ειρήνη και όχι στο ΝΑΤΟ».
Τα νέα έγγραφα περιλαμβάνουν ακόμη τηλεγραφήματα του Αμερικανού πρεσβευτή στη Μόσχα Τόμας Πίκερινγκ, που εξηγούσαν την «έκρηξη» του Γέλτσιν στη Βουδαπέστη ως αποτέλεσμα πολλών παραγόντων.
Επιπλέον, ο Πίκερινγκ επεσήμανε την «ισχυρή εσωτερική αντίθεση σε όλο το ρωσικό πολιτικό φάσμα στην πρώιμη επέκταση του ΝΑΤΟ» και την κριτική εντός της Ρωσίας απέναντι στον Γέλτσιν αλλά και στον υπουργό Εξωτερικών του, Αντρέι Κοζίρεφ, ως υπερβολικά «συμβατούς με τη Δύση»
Τα νέα έγγραφα περιλαμβάνουν και ένα προηγουμένως μυστικό σημείωμα από τον Ανώτερο Διευθυντή του Λευκού Οίκου για τη Ρωσία Νίκολας Μπερνς στο οποίο αναφερόταν ότι «πρέπει να διαχωρίσουμε τον κατανοητό θυμό μας στον τόνο της συζήτησης στη Βουδαπέστη με τις ουσιαστικές ανησυχίες της Ρωσίας τις οποίες πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη».
Ομοίως, και στην επίσκεψη του στη Μόσχα ο τότε αντιπρόεδρος Αλ Γκορ στις συναντήσεις με τον Πρωθυπουργό Βίκτορ Τσερνομιρντίν και τον Γέλτσιν, επιχείρησε να ηρεμήσει τη Ρωσία, απέναντι στις έντονες ανησυχίες της για την επέκταση του ΝΑΤΟ.
Αμφότεροι Κλίντον και Γκορ διαβεβαίωναν τον Γιέλτσιν (αλλά όχι γραπτώς σε κάποιο επίσημο έγγραφο όπως ζητούσε μετ΄ επιτάσεως ο Κοζίρεφ) ότι καμία διεύρυνση δεν θα γινόταν, τουλάχιστον όχι πριν τις προεδρικές εκλογές στην Ρωσία το 1996.
Στην επίσκεψη του Μπιλ Κλίντον στη Μόσχα το Μάιο του 1995, για τα 50 χρόνια από την ημέρα της Νίκης κατά της Γερμανίας, Σύμφωνα με τα έγγραφα που έγιναν γνωστά ο Γιέλτσιν στην συνάντησή τους είχε παραπονεθεί στον Κλίντον ότι βλέπει την επέκταση του ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά ως τίποτα άλλο παρά σαν μια κίνηση που έχει σκοπό να «ταπεινώσει» την Ρωσία. «Για εμένα να συμφωνήσω στην επέκταση των συνόρων του ΝΑΤΟ προς την Ρωσία θα συνιστούσε προδοσία απέναντι στον ρωσικό λαό», είχε πει ο Ρώσος πρόεδρος.
Γίνεται φανερό έτσι, ότι από τις αρχές της δεκαετία του ΄90 η Ρωσία είχε εντονότατες ανησυχίες για στρατηγική των ΗΠΑ απέναντι στην επέκταση του ΝΑΤΟ την οποία ανέκαθεν θεωρούσε κρίσιμο και υπαρξιακό πρόβλημα για την εθνική της ασφάλεια.
Οι ΗΠΑ όμως δεν αφουγκράστηκαν ποτέ τις ρωσικές ανησυχίες.
Αρχικά με την ένταξη των κρατών της κεντρικής Ευρώπης και εν συνεχεία των βαλτικών δημοκρατιών και της Πολωνίας στο ΝΑΤΟ και τέλος με την ένταξη των βαλκανικών κρατών στην Βορειοατλαντική Συμμαχία, με τελευταίο επεισόδιο την ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ η Βορειοατλαντική Συμμαχία έδειξε μια ανεξήγητη «ακόρεστη δίψα» να φτάσει στα ανατολικά σύνορα της Ρωσίας και ειδικά στα νοτιοανατολικά της.
Το ΝΑΤΟ πραγματοποίησε δύο μεγάλες διευρύνσεις προς τα ανατολικά: Η μια το 1999 και η δεύτερη και μεγαλύτερη το 2004.
Στην πρώτη μαζική διεύρυνση η Συμμαχία έκανε μέλη τις Τσεχία, Ουγγαρία, και Πολωνία. Εκεί αντί να σταματήσει διατηρώντας μια “buffer zone” με την Ρωσία, προχώρησε στην ένταξη το 2004 της Σλοβενίας, της Σλοβακίας, της Ρουμανίας, της Λιθουανίας, της Λετονίας, της Εσθονίας και της Βουλγαρίας! Με άλλα λόγια με μια πράξη έκανε μέλη της επτά χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ ή πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες.
0 comments
Δημοσίευση σχολίου