Ο φλοιοφάγος είναι ένα έντομο γνωστό εδώ και χρόνια στα ελληνικά δάση, αλλά φέτος το πέρασμά του ήταν καταστροφικό. Ειδικοί μιλούν στο Sputnik για τη δράση του και για το πώς φτάσαμε στην αποψίλωση των πεύκων στη βόρεια Ελλάδα.
Ο Ευάγγελος Μπόστας ζει στη Θεσσαλονίκη και από τον περασμένο Μάρτιο άρχισε να παρατηρεί ότι πολλά από τα δέντρα στο δάσος του Σέιχ Σου άρχισαν να χάνουν το πράσινο χρώμα τους και να γίνονται καφέ.
Στην αρχή δεν έδωσε σημασία. Οι εβδομάδες περνούσαν και ο δικηγόρος έβλεπε ότι τα ξερά δέντρα αυξάνονταν με δραματικό ρυθμό. Κατάλαβε τότε ότι κάτι συνέβαινε.
Σήκωσε το τηλέφωνο και κάλεσε το Δασαρχείο Θεσσαλονίκης. Η απάντηση που έλαβε από τους υπευθύνους τον έκανε «να συνειδητοποιήσει», όπως λέει, ότι «δεν είχαν επίγνωση της κατάστασης».
«Στις 30 Απριλίου έστειλα το πρώτο e-mail στο δασαρχείο με φωτογραφίες που αποτύπωναν το μέγεθος της καταστροφής αλλά χωρίς ανταπόκριση. Αυτό με έκανε να κινητοποιηθώ και να ξεκινήσω έναν γύρο επαφών για να δείξω το μέγεθος του προβλήματος. Επικοινώνησα με το Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών το οποίο πραγματοποίησε αυτοψία και αποκάλυψε το μέγεθος του προβλήματος», λέει στο Sputnik ο κ. Μπόστας.
Ο ίδιος δεν έμεινε εκεί, καθώς προχώρησε στην κατάθεση μηνυτήριας αναφοράς κατά του δασαρχείου και κατά παντός υπευθύνου για το αδίκημα της υποβάθμισης περιβάλλοντος λόγω παραλείψεων των αρμοδίων Αρχών.
Κάπως έτσι έγινε γνωστή η… δράση του εντόμου tomicus piniperda, που ευθύνεται για τον «θάνατο» χιλιάδων πεύκων στο δάσος του Σέιχ Σου. Η καταστροφή για το δάσος του Σέιχ Σου είναι πρωτόγνωρη.
Η αλήθεια είναι πως το έντομο αυτό είναι γνωστό στον ελλαδικό χώρο εδώ και πολλά χρόνια, αλλά, όπως λέει ο δασικός εντομολόγος, ερευνητής του Ινστιτούτου Δασικών Ερευνών, Δημήτρης Αβτζής, για πρώτη φορά εξαπλώνεται με τόσο γοργούς ρυθμούς. Ο φλοιοφάγος, το έντομο που διεισδύει στο φλοιό των πεύκων και τα νεκρώνει, ευθύνεται για την καταστροφή περίπου 3.500 στρεμμάτων στο Σέιχ Σου (αντιστοιχεί στο 10% του δάσους), ενώ σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του δασαρχείου Κιλκίς, έχει «νεκρώσει» περίπου 37.000 στρέμματα στην περιοχή.
Πώς επιτίθεται ο φλοιφάγος
Το πιο «ελκυστικό» είδος για το συγκεκριμένο έντομο είναι η δασική πεύκη, την όποια όταν τη «βρει» ευάλωτη της επιτίθεται και τη νεκρώνει.
«Ο φλοιοφάγος, όπως μαρτυρά η ονομασία του, είναι ένα έντομο που προσβάλει τους φλοιούς των δέντρων. Λόγω του τρόπου ζωής του, το έντομο αυτό ζει κάτω από τον φλοιό. Άρα δεν μπορούμε να ψεκάσουμε κάτι για να το σκοτώσουμε. Συν τοις άλλοις, σε φυσικά οικοσυστήματα οι ψεκασμοί είναι μία πρακτική που αποφεύγεται. Η κοπή των δέντρων που γίνεται, είναι ακριβώς για να σπάσει τον βιολογικό κύκλο των εντόμων», εξηγεί στο Sputnik ο Δημήτρης Αβτζής.
Στο Σέιχ Σου οι υλοτόμοι δουλεύουν τις τελευταίες εβδομάδες πυρετωδώς για να απομακρύνουν τα πεύκα, μία διαδικασία δύσκολη και χρονοβόρα. Οι εργασίες γίνονται με τσεκούρια και πριόνια, ενώ έχουν «επιστρατευτεί» μουλάρια και άλογα, για την προσέγγιση των δύσβατων σημείων και για το κουβάλημα των κορμών.
Ο συντονιστής της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας Θράκης, Ιωάννης Σάββας ανακοίνωσε πως σε 20 ημέρες θα έχουν ολοκληρωθεί οι διαδικασίες υλοτόμησης, σε ποσοστό άνω του 80%-90% της έκτασης του Σέιχ Σου που έχει προσβληθεί από το επικίνδυνο φλοιοφάγο έντομο.Σύμφωνα με τον κ. Αβτζή πάντως «οι υλοτομίες ενδεχομένως θα συνεχιστούν και το φθινόπωρο, για να εντοπιστούν και άλλα προσβεβλημένα δέντρα».
Γιατί οδηγηθήκαμε σε αυτή την κατάσταση
Εύλογα θα αναρωτηθεί κανείς για το πώς η κατάσταση έγινε ανεξέλεγκτη αν λάβουμε υπόψιν ότι το συγκεκριμένο έντομο είναι ενδημικό των ελληνικών δασών.
«Το έντομο υπάρχει, έχει καταγραφεί, μάλιστα έχει εντοπιστεί από το 1977 στο δάσος του Σέιχ Σου και προσβάλει τα δέντρα δευτερογενώς, κυρίως τα πεύκα. Τα δέντρα για κάποιο λόγο στρεσάρονται από διάφορες αιτίες: είτε έχουν προσβληθεί από ένα άλλο έντομο, μικροοργανισμό ή μύκητα, είτε από οικολογικούς παράγοντες όπως για παράδειγμα παρατεταμένη ξηρασία ή έλλειψη υγρασίας. Τότε εξασθενούν και έτσι ο φλοιφάγος βρίσκει την ευκαιρία να τους επιτεθεί και να τα καταστρέψει», δηλώνει ο Θοδωρής Ζάγκας, πρόεδρος της Σχολής Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Ο ίδιος αποδίδει την καταστροφή που συντελέστηκε στην έλλειψη συνεργασίας μεταξύ των αρμοδίων και στην παντελή απουσία μηχανισμών που θα μπορούσαν να ελέγξουν τη ζωτικότητα των δασών. Ζημία έχει προκαλέσει, ακόμα, σύμφωνα με τον ίδιο, σε δασικές εκτάσεις σε Θάσο, Χαλκιδική και στο περιαστικό δάσος της Ελασσόνας.
«Τα δάση όπως αυτό του Σέιχ Σου τα ονομάζουμε πρόσκοπα ή πρόδρομα δάση. Είναι τεχνητά δάση, αμιγή και ως εκ της φύσεως τους είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα. Το 2013, στο Πανελλήνιο Δασολογικό Συνέδριο στη Θεσσαλονίκη, είχα προτείνει έναν τρόπο να μετατραπούν αυτά τα δάση σε μεικτά και ανθεκτικά. Περιέγραφα μάλιστα βήμα βήμα το πώς θα πορευτούμε στη νέα κατάσταση. Κανείς όμως δεν άκουσε. Στην Ελλάδα έχουμε ένα αρνητικό ρεκόρ έλλειψης συνεργασίας των διαφόρων φορέων», λέει ο καθηγητής.
Και συμπληρώνει πως «θα πρέπει να είμαστε πιο συστηματικοί στην καλλιέργεια του δάσους και όπου υπάρχουν μεγάλα διάκενα θα πρέπει να εισάγουμε πλατύφυλλα δέντρα από την ερχόμενη φυτευτική περίοδο που θα αρχίσει από τέλη Οκτώβρη μέχρι Φλεβάρη».
Για τον κ. Αβτζή, η «περιπέτεια» αυτή είναι μια καλή ευκαιρία να δημιουργήσουμε ένα σύστημα παρακολούθησης για το φλοιοφάγο έντομο για την καταπολέμηση του μέσα από παγίδες και τον έλεγχο του πληθυσμού του προκειμένου να έχουμε ανά πάσα στιγμή γνώση του τι γίνεται μέσα στο δάσος.
Το έντομο, σύμφωνα με τους ειδικούς, επηρεάζεται από την ξηρασία και µεταδίδεται από δέντρο σε δέντρο µε ιδιαίτερη ταχύτητα, ιδίως την άνοιξη. ∆ηµιουργεί εστίες κάτω από τον φλοιό νεκρώνοντας τα νεύρα του δέντρου και έτσι δεν µεταφέρονται οι χυµοί στο εσωτερικό του. Τη δεκαετία του ’80 είχε κάνει ένα καταστροφικό πέρασμα από την Ευρώπη αφανίζοντας εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα δάσους, κυρίως στη Γερμανία, καταλήγει ο κ. Αβτζής.
0 comments
Δημοσίευση σχολίου