Ένα τελείως άγνωστο έως τώρα κεφάλαιο της ευρωπαϊκής προϊστορίας αρχίζει να έρχεται στο φως. Η Ευρώπη υπέστη μια μεγάλη πληθυσμιακή αναστάτωση πριν περίπου 14.500 χρόνια, καθώς σταδιακά έβγαινε από την τελευταία εποχή των πάγων, όταν μυστηριώδεις επιδρομείς την κατέκτησαν.
Σε αυτό το συμπέρασμα κατέληξε για πρώτη φορά μια νέα διεθνής γενετική ανάλυση -με ελληνική συμμετοχή- προϊστορικού DNA από οστά και δόντια κυνηγών-τροφοσυλλεκτών.
Μέχρι σήμερα η εικόνα που υπήρχε, ήταν ότι τους πρώτους κατοίκους της Ευρώπης, που έφθασαν από την Αφρική πριν από περίπου 40.000 χρόνια, τους αντικατέστησαν σε μεγάλο βαθμό οι πρώτοι γεωργοί που μετανάστευσαν μαζικά από τη Μέση Ανατολή πριν από 8.000 χρόνια και οι τελευταίοι, με τη σειρά τους, υπέστησαν την εισβολή νομάδων από την ευρασιατική στέπα πριν από περίπου 4.500 χρόνια. Έτσι, πιστεύεται ότι υπήρξαν τρία μεγάλα πληθυσμιακά-μεταναστευτικά ρεύματα που διαμόρφωσαν τη σύγχρονη Ευρώπη.
Όμως η νέα γενετική έρευνα περιπλέκει τα πράγματα, καθώς φέρνει στο φως μια ακόμη εισβολή, την εποχή που το κλίμα βελτιωνόταν και έλιωναν οι πάγοι. Ποιοι ήταν οι εισβολείς κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες και από πού ήλθαν, παραμένει μυστήριο προς το παρόν.
«Η κύρια υπόθεση είναι ότι κατάγονταν από πιο θερμά μέρη, πιθανώς από τη νοτιοανατολική Ευρώπη», σύμφωνα με τον Γιοχάνες Κράουζε του γερμανικού Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ για την Επιστήμη της Ανθρώπινης Ιστορίας, ο οποίος ήταν επικεφαλής της μελέτης που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό βιολογίας Current Biology.
Στην ερευνητική ομάδα συμμετείχε και η ελληνικής καταγωγής παλαιοανθρωπολόγος Κατερίνα Χαρβάτη, ερευνήτρια του Ινστιτούτου Αρχαιολογικών Επιστημών και του Κέντρου Σέκενμπεργκ για την Ανθρώπινη Εξέλιξη και το Παλαιοπεριβάλλον του γερμανικού Πανεπιστημίου του Τίμπιγκεν.
Οι ερευνητές ανέλυσαν μιτοχονδριακό DNA -που περνά από γενιά σε γενιά μόνο μέσω της μητέρας- από 55 Ευρωπαίους, ο πιο παλιός από τους οποίους έζησε πριν από περίπου 35.000 χρόνια (στην Ύστερη Πλειστόκαινο εποχή) και ο νεότερος πριν από 7.000 χρόνια. Οι σκελετοί είχαν βρεθεί σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες.
Για «απολύτως απρόσμενα πληθυσμιακά ευρήματα» έκανε λόγο ο ελληνικής καταγωγής γενετιστής Ιωσήφ Λαζαρίδης της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ των ΗΠΑ, σύμφωνα με το New Scientist.
Όπως ανέφερε, «φαίνεται πως οι κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες της Ευρώπης άντεξαν τις χειρότερες δυσκολίες της εποχής των πάγων, για να αντικατασταθούν τελικά, όταν οι πάγοι άρχισαν να υποχωρούν». Όμως, πρόσθεσε, «το μιτοχονδριακό DNA μπορεί να αποκαλύψει μόνο ένα μέρος της ιστορίας ενός πληθυσμού. Είναι σημαντικό να προσπαθήσουμε να εξάγουμε πυρηνικό DNA από σκελετούς της Πλειστοκαίνου εποχής, ώστε να μάθουμε περισσότερα πράγματα γι’ αυτή την πρώιμη πληθυσμιακή μεταβολή».
Η Κατερίνα Χαρβάτη εργάζεται στο Κέντρο Senckenberg Ανθρώπινης Εξέλιξης και Παλαιοπεριβάλλοντος στο Πανεπιστήμιο του Tübingen. Είναι μια εκ των κορυφαίων επιστημόνων που ασχολούνται με την εξέλιξη του ανθρώπου, χρησιμοποιώντας τις πιο σύγχρονες μεθόδους αναλυτικής, όπως η εικονική ανθρωπολογία. Η έρευνά της επικεντρώνεται στην παλαιοβιολογία των Νεάντερταλ και την προέλευση των σύγχρονων ανθρώπων.
Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1970 από γονείς με καταγωγή την Ήπειρο. Το 1988 πέρασε στην Νομική Αθηνών, γρήγορα όμως κατάλαβε ότι δεν είναι αυτό που θέλει να κάνει και τελικά αποφασίζει να φύγει για τις Ηνωμένες Πολιτείες όπου παίρνει το πρώτο της πτυχίο στην Βιολογική Ανθρωπολογία από το Columbia University.
Συνέχισε το διδακτορικό της στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Νέας Υόρκης και στο Πανεπιστήμιο City University of New York. Διατέλεσε λέκτορας στα Hunter και Lehman Colleges και από το 2001-2004 επίκουρη καθηγήτρια στο New York University. Σήμερα είναι μόνιμη ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Max Planck και αναπληρώτρια καθηγήτρια στο City University of New York.
Βασικό στέλεχος μιας διεθνούς ομάδα γεωλόγων, αρχαιολόγων, βιολόγων και ανθρωπολόγων, που το 2007 το TIME Magazine τους κατέταξε μεταξύ των TOP 10 επιστημονικών ανακαλύψεων της χρονιάς, για την έρευνα τους που αποδεικνύει, με αδιάσειστα στοιχεία, ότι ο σημερινός άνθρωπος έλκει τις ρίζες του από την Αφρική.
Οι έρευνές της ανατρέπουν παγιωμένες αντιλήψεις και δίνουν την, μέχρι σήμερα, πιο πειστική απάντηση στα ερωτήματα που σχετίζονται με την εξέλιξη του σύγχρονου ανθρώπου. Η Κατερίνα Χαρβάτη, τιμήθηκε στις 20 Φεβρουαρίου με τον τίτλο «Fellow» από την Αμερικανική Ένωση για την Πρόοδο της Επιστήμης (American Association of the Advancement of Science- AAAS).
Ο τιμητικός αυτός τίτλος της AAAS, που εκδίδει και το έγκριτο επιστημονικό περιοδικό «Science», απονέμεται σε αναγνώριση της συμβολής της Κατερίνας Χαρβάτη στην Παλαιοανθρωπολογία, ιδίως σε ό,τι αφορά στην ανάπτυξη και την παγκόσμια διάδοση της Τρισδιάστατης Μορφομετρίας.
Με την ερευνητική μέθοδο της Τρισδιάστατης Μορφομετρίας που ανέπτυξε η διαπρεπής Ελληνίδα ερευνήτρια, αναλύθηκε για πρώτη φορά η μορφολογία του περίφημου κρανίου Hofmeyr.
Από τον Οκτώβριο του 2011, η κ. Χαρβάτη κατέχει την έδρα Βιοαρχαιολογίας στο πανεπιστήμιο του Τίμπιγκεν (Tuebingen), της Γερμανίας. Παράλληλα, συνεχίζει τις συνεργασίες που έχει εδώ και χρόνια με το Πανεπιστήμιο Αθηνών, όπως και με την ελληνική Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας και Σπηλαιολογίας.
0 comments
Δημοσίευση σχολίου