Η πόρτα του ήλιου της Νάξου..

Διάσημη και μοναδική, αυτή η πόρτα του ήλιου στις Κυκλάδες. Η Πορτάρα της Νάξου. Εντυπωσιακή για το μέγεθος και την κατασκευή της, μοιάζει να στέκεται στην αιωνιότητα και να οδηγεί στο πουθενά.

Μια πόρτα αίνιγμα. Η πόρτα ενός μεγάλου ναού των αρχαϊκών χρόνων, έστω κι αν αυτός ο ναός δεν τελείωσε ποτέ. Η κατασκευή του έμεινε σχεδόν στα βάθρα.

Ένας εντυπωσιακός ναός, όσο και η Πορτάρα του. Μόνο που ακόμη και οι αρχαιολόγοι διαφωνούν για ποιο θεό προοριζόταν αυτό το Ιερό. Άλλοι λένε πως ς ο ναός είναι του Απόλλωνα, γιατί η Πορτάρα στρέφεται στη Δήλο, λίκνο του Θεού του ήλιου. Κι άλλοι πάλι λένε πως αυτός ο εντυπωσιακός ναός στη Νάξο δεν μπορεί παρά να ανήκει στον «ιδιοκτήτη» του νησιού από τα μυθικά ακόμη χρόνια, τον Διόνυσο...

Άλλοι λένε πως ο ναός είναι του Απόλλωνα, γιατί η Πορτάρα στρέφεται στη Δήλο, λίκνο του Θεού του ήλιου. Κι άλλοι πάλι λένε πως αυτός ο εντυπωσιακός ναός στη Νάξο δεν μπορεί παρά να ανήκει στον «ιδιοκτήτη» του νησιού από τα μυθικά ακόμη χρόνια, τον Διόνυσο. Πολλοί όμως ξεχνούν πως και τους Δελφούς, μοιράζονταν επίσης οι δύο Θεοί, ο Διόνυσος και ο Απόλλωνας…

Η ονομασία «Παλάτια» έχει να κάνει προφανώς με αυτό το Ναό και είναι φανερό ότι προέρχεται από τη λέξη Παλλάς, που δεν είναι άλλο από το επίθετο της Θέας Αθηνάς. Η λέξη «Παλλάς», χρησιμοποιείται και για τις παρθένες νεανίδες. Η Νάξος λοιπόν συνδέεται μυθολογικά με μια Κόρη των προϊστορικών χρόνων, που δεν είναι άλλη από την Αριάδνη, την πριγκίπισσα της Κνωσού.

Αριάδνη (ή Αριάγνη), σημαίνει: Παρθένος. Ταυτόχρονα, η Αριάδνη είναι και Κόρη, σύμφωνα με τη λατρεία της Μεγάλης Μητέρας Θεάς στην Κρήτη των Ανακτορικών Χρόνων. Είναι η Κόρη της Βασίλισσας Πασιφάης (δηλαδή της Βασίλισσας Σελήνης).

Το πρότυπο Πασιφάης-Αριάδνης, από τη φεγγαρολατρική Μινωική Κρήτη, θα γίνει αργότερα, στους αρχαϊκούς και κλασικούς χρόνους το δίδυμο Δήμητρα-Περσεφόνη, που λατρεύεται και στη Νάξο, σε ένα εντυπωσιακό, τελεστήριο ιερό, που τα ερείπιά του βρίσκονται στη θέση Σαγκρί.

Το σημαντικό είναι ότι στη Νάξο διεξάγεται ένας πολύ ενδιαφέρων μύθος, που αφορά τον Διόνυσο, την Αριάδνη και τον Θησέα. Ο Μύθος αυτός θέλει τον Θησέα να εγκαταλείπει την Αριάδνη στη Νάξο, κατ' εντολή της Παλλάδος Αθηνάς.

Η Αριάδνη, σύμφωνα με το μύθο, είχε ακολουθήσει τον Θησέα, όταν εκείνος έφυγε από την Κρήτη, έχοντας σκοτώσει προηγουμένως τον Μινώταυρο, με τη βοήθεια της Αριάδνης.

Ο συμβολισμός αυτού του μύθου είναι σημαντικός, γιατί δηλώνει ιστορικά το τέλος μιας εποχής και την αρχή μιας καινούριας. Το πέρασμα από τη Μητριαρχία στην Πατριαρχία. Το πέρασμα από τη λατρεία του φεγγαριού, στη λατρεία του ήλιου. Το πέρασμα σε ένα άλλο πολιτισμό, πολύ διαφορετικό. Η καινούρια Θεά-Κόρη, η Αθηνά εκπαραθυρώνει βίαια την παλιά Θνητή Πριγκίπισσα-Κόρη, την Αριάδνη, διατάσσοντας τον Θησέα να την εγκαταλείψει στη Νάξο.

Οι διαφορές που υπάρχουν ανάμεσα στις δυο αυτές Κόρες, αυτή που απέρχεται (την Αριάδνη) και αυτή που εισβάλλει (την Αθηνά), είναι μεγάλες. Η Αριάδνη, είναι η κατά φύση έκφραση του ερωτισμού, καθώς είναι Ιέρεια που συμμετέχει στις ιεροτελεστίες του οργιαστικού Ιερού Γάμου.

Αντίθετα, η Αθηνά είναι μια θεά «ανήρατος» (δεν έχει ερωτική συμπεριφορά) και «αμήτωρ» (δεν έχει γεννηθεί καν από μητέρα)! Είναι μια γυναίκα θεά, που κατά ένα αφύσικο τρόπο αρνείται τη γυναικεία φύση της και ο γενέθλιος μύθος που την περιβάλλει, τη θέλει να γεννιέται από το κεφάλι του Δία.

Να λοιπόν, που αυτή η Πορτάρα στη Νάξο γίνεται στην ουσία μία πύλη, από τη Μητριαρχία στην Πατριαρχία, από την Αριάδνη στην Αθηνά, από τη λατρεία του Φεγγαριού, στη λατρεία του Ήλιου, από τη λατρεία της φύσης και τον φυσικό νόμο, στους νόμους της ανθρώπινης νόησης, την πύλη από την ύλη στο πνεύμα...