Τα μεταλλεία του Αγίου Ελισαίου οπως ειναι γνωστά στους κάτοικους της περιοχής , βρίσκονται στην Λακωνία ,και συνδέονται με την μεταλλευτική δραστηριότητα της Γερμανικής εταιρείας GROMMAN, μέχρι και τις παραμονές του 2ου παγκοσμίου πολέμου.
Ο ορεινός όγκος μεταξύ Αγίων Αναργύρων – Κουλεντιανού πύργου και Βιγκλαφίων, γνωστός ως Όρος (ενταγμένος στο Δίκτυο Natura και προστατευόμενος από το ΣΧΟΑΠ ως ιδιαίτερος ορεινός όγκος), είναι πλούσιος στο ορυκτό αιματίτης το οποίο έχει υψηλή περιεκτικότητα σε σίδηρο.Αυτό ήταν γνωστό από τους αρχαίους χρόνους όταν η περιοχή βρισκόταν στην επικυριαρχία της Σπάρτης, η οποία από τα μεταλλεία των Βατίκων έπαιρνε σίδηρο ενώ από την περιοχή της Μονεμβασιάς χαλκό.
Η εξόρυξη του σιδήρου στα Βάτικα χάνεται στα βάθη της Ιστορίας.Νεότερες επιστημονικές διαπιστώσεις κάνουν λόγο πως η υπεροχή της στρατιωτικής μηχανής της αρχαίας Σπάρτης δεν οφειλόταν μόνο στην πειθαρχία, την εκπαίδευση και τη γενναιότητα των στρατιωτών της. Οι Σπαρτιάτες άριστοι μεταλλουργοί της αρχαιότητας είχαν βρει τον τρόπο να αναμειγνύουν μικρή ποσότητα άνθρακα με τον σίδηρο και να παράγουν ατσάλι.
Έτσι οι πανοπλίες τους δεν ήταν από μαλακά φύλλα χαλκού αλλά από λεπτά ατσάλινα φύλλα που τα καθιστούσε δύσκολα διαπερατά από τα ακόντια και τα βέλη των αντιπάλων. Αυτό εξασφάλιζε την υπεροχή και το κατά κάποιο τρόπο άτρωτο της πολεμικής μηχανής των Σπαρτιατών.
Για την προστασία των μεταλλείων οι Σπαρτιάτες φέρεται να είχαν εγκαταστήσει δύο φρουρές, μια στην λεγόμενη πυραμίδα των Βατίκων και άλλη στη θέση Γεραντώνια. Το σιδηρομετάλλευμα μεταφερόταν σε ειδικούς χώρους όπου γινόταν ο καθαρισμός, η πλύση του και η προετοιμασία του για την καμίνευση.
Αρχαίος καρόδρομος (αρματοτροχίες)
Οι σκωρίες μαρτυρούν θέσεις αρχαίων καμινιών, με πιο εμφανείς στο Παλαιόκαστρο αλλά κυρίως στο Ψαφάκι, εντός της σημερινής πόλης της Νεάπολης.Αφού το σιδηρομετάλλευμα ζεσταινόταν σε υψηλές θερμοκρασίες, έπαιρναν τον σίδηρο που αργότερα ξαναζεσταινόταν και σφυρηλατείτο στα εργαστήρια.
Η εξόρυξη του σιδήρου συνεχίστηκε στην περιοχή των Βατίκων ως τους ρωμαϊκούς χρόνους.Και έπειτα οι χρόνοι κύλησαν και τα μεταλλεία ξεχάστηκαν.
Στις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα ο Γεώργιος Γκρόμμαν αρχίζει στα Βάτικα την εκμετάλλευση των μεταλλείων του Αγίου Ελισσαίου μετά από χιλιάδες χρόνια διακοπής τους.Η επαναλειτουργία των μεταλλείων δίνει την δυνατότητα σε Βατικιώτες μιναδόρους που δούλευαν στο Λαύριο και σε άλλα μεταλλεία, να επαναπατριστούν και να εργαστούν στον τόπο τους.Η εξόρυξη του αιματίτη από τον οποίο έπαιρναν σίδηρο, χαλκό, κασσίτερο και ώχρα, γινόταν στις σιδηροσπηλιές του Αγίου Ελισαίου.
Από εκεί είχε κατασκευαστεί σιδηροδρομική γραμμή όπου έφθανε στη θάλασσα και είχε κατασκευαστεί σιδερένια εναέρια προβλήτα ( γνωστή σήμερα και ως Γερμανική σκάλα).
Το πλοίο με τη βοήθεια ναυδέτων έδενε κάτω από την σκάλα. Τα βαγόνια μετέφεραν το σιδηρομετάλλευμα όπου με ένα σύστημα διπλής μεταλλικής ταινίας γινόταν η φόρτωση του πλοίου.
Εν τω μεταξύ στη διεύθυνση των μεταλλείων έχει έλθει ο γιός του Γεωργίου, Αιμίλιος ο 2ος. Λίγο πριν ξεσπάσει ο πόλεμος, το 1938 τα μεταλλεία εγκαταλείπονται.Για την ιστορία αναφέρεται πως ο Αιμίλιος Γκρόμμαν ο 2ος το 1943 είναι αξιωματικός του Γερμανικού στρατού και μετά το τέλος του πολέμου εξαφανίζεται πιθανόν σκοτώθηκε η δολοφονικέ στα στρατόπεδα θανάτου και κολαστηρίων του Αϊζενχάουερ και σε διάσπαρτα εβραϊκά στρατόπεδα συγκέντρωσης οπού έκαναν κανονική γενοκτονία Γερμανών και βασανίστρια πριν πεθάνουν,ΥΓ αυτά δεν ειναι γνωστά στην μάζα για ευνοήτους λογούς.
Πάνω στις σημαδούρες αυτές έδεναν τα πλοία και παρέμεναν σταθερά κάτω από τη σιδερένια σκάλα, από την οποία έπεφτε το σιδηρομετάλλευμα στα αμπάρια του πλοίου. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της σημαδούρας είναι ότι η λαμαρίνες της δεν είναι ηλεκτροκολλημένες, ή βιδωτές, αλλά είναι "καρφωτές" εξασφαλίζοντας όμως απόλυτη στεγανότητα. Με αυτή την τεχνική τα ναυπηγεία κατασκεύαζαν και τα πλοία την εποχή εκείνη.
Η σιδηροδρομική γραμμή λεηλατείται από τους ντόπιους, καθώς ξύλα και ράγες είναι χρειαζούμενα, τα μετάλλια οι σήραγγες καθώς και τα σπίτια(ξενώνες) έξω από αυτά έγιναν μαντριά, αξιοσημείωτο ειναι ότι Γερμανοί εκεινη την εποχή(1930-1945) είχαν τεχνολογία και άνοιγαν ολόκληρα τούνελ και αίθουσες μέσα στο βουνό και τρυπούσαν "σιδερένιους" βράχους σαν γιαούρτι. Ωστόσο σιδηροδρομική γραμμή και σκάλα θα μπορούσαν να συντηρηθούν και να αποτελέσουν μνημεία της βιομηχανικής και μεταλλευτικής ιστορίας του τόπου, αλλά και αντικείμενα τουριστικού ενδιαφέροντος. Θα πει κανείς μεγαλεπήβολα σχέδια , με τέτοιο "κράτος" λογικό αυτοί ειναι για να κλείνουν οχι να ανοίγουν μετά το 1974, αφού δεν πανε καν να συνεχίσουν την εξόρυξη...!
0 comments
Δημοσίευση σχολίου