Η Πατρινέλα, γράφεται και Πατρινέλλα, είναι στην λαϊκή παράδοση το στοιχειό των Πατρών.Αποτελείται από τμήματα δύο αγαλμάτων , ο κορμός και το κεφάλι, ακρωτηριασμένου γενειοφόρου αντρός εντοιχισμένο σε κοίλωμα του κάστρου της Πάτρας .Παλιότερα ήταν ορατό από όλη την πόλη και στην λαϊκή παράδοση έπαιρνε μορφή γυναίκας και προστάτευε την πόλη.
Το άγαλμα βρίσκεται ακόμα και σήμερα στο νότιο τείχος του κάστρου αλλά δεν είναι πλέον ορατό όπως παλαιότερα λόγω δημοτικών κτιρίων που έχουν κτιστεί μπροστά του και έγινε μύθος, ποίημα και θεατρική παράσταση...
Η Πατρινέλα αποτελείται από ακρωτηριασμένο κορμό αγάλματος Ρωμαίου αντρός και κεφάλι άλλου αγάλματος γενειοφόρου αντρός που πολλοί θεωρούν ότι είναι ο ιδρυτής της πόλης ο Πατρέας.
Πιθανότατα η κεφαλή προέρχεται από άγαλμα που απεικόνιζε τον Δία ή κάποιον άλλο θεό ή ήρωα της αρχαιότητας..
Σύμφωνα με την λαϊκή παράδοση η Πατρινέλα έμενε στον νοτιοανατολικό πύργο του κάστρου κι έβγαινε κάθε βράδυ στους δρόμους της πόλης , τα μεσάνυχτα. Κατά άλλη παράδοση έβγαινε μόνο όταν ήταν να έρθει κάποιο κακό και την άκουγαν να κλαίει. Θεωρούνταν προστάτης της πόλης που την φύλαγε από την χολέρα και την πανούκλα. Άλλες φορές έβγαινε σέρνοντας αλυσίδες για να πενθήσει κάποιο σημαντικό Πατρινό που πέθανε.
Ο Νικόλαος Γ. Πολίτης αναφέρει: Είναι γυναίκα και περπατάει τη νύχτα, και όντας θα έρθει κανένα κακό στον τόπο, ακούγεται και κλαίει τη νύχτα. Η Πατρινέλλα δεν κάνει κανένα κακό, και μάλιστα φυλάει την Πάτρα, και για τούτο δεν έρχεται χολέρα, ούτε πανούκλα.
Ο Νώτης Νησώτης (Σπύρος Βούλγαρης) στο ποίημα του "Πατρινέλα"αναφέρει ότι είναι μια πανέμορφη κοπέλα που έγινε στοιχειό αφού την φυλάκισαν στο κάστρο αλυσοδεμένη και πέθανε. Μας λέει ότι δεν μπορεί να τη δει ανθρώπινο μάτι αλλά μόνο όποιος πιει μαγική σκόνη αλλά όταν περνά κοντά του καταλαβαίνει ένα θρόισμα που τον παγώνει, αυτό το λένε στρατιώτες που φύλαγαν σκοπιά και φυλακισμένοι όταν το κάστρο ήταν φυλακή. Βγαίνει μόνο όταν ο ουρανός δεν έχει αστέρια και τριγυρνά στις επάλξεις φωνάζοντας "μην με αρπάξεις" έχοντας στοιχειώσει όταν την άρπαξαν και την φυλάκισαν.
Στα παλαιότερα χρόνια το άγαλμα κατασκευάστηκε για συγκεκριμένο σκοπό. Είτε λατρευτικό, αν το άγαλμα απεικόνιζε εξαρχής τον Πατρέα ή τον Δία είτε για λόγους απλά διακοσμητικούς, αν απεικόνιζε κάποιον άσημο νεαρό.
Την εποχή που τα κάστρα κατασκευάζονταν για προστασία από τυχόν εχθρική επίθεση, το άγαλμα αυτό έκανε τους κατοίκους να νιώθουν ασφάλεια καθώς ήταν ο προστάτης τους.
Στα νεότερα χρόνια όμως , περίπου την εποχή που είχε ξεσπάσει ο μεγάλος …θόρυβος για την εμφάνιση του φαντάσματος της Πατρινέλλας (περί το 1956-1966) τα νεαρά αγόρια της περιοχής, προτού…αγωνιστούν εναντίον κάποιας αντίπαλης παρέας παιδιών, κατέφευγαν στην Πατρινέλλα και ζητούσαν προστασία και στήριξη.
Το γεγονός πως ήταν ένα άγαλμα που απεικόνιζε άνδρα και παρόλα αυτά το ονόμασαν Πατρινέλλα, δεν παίζει κανένα ρόλο. Ο λαός συνήθιζε αυτές τις μεταβολές προσώπων και ονομάτων.
Η λαϊκή φαντασία διείδε στο άγαλμα αυτό Θεό ή ήρωα θηλυκού γένους και το ονόμασε Πατρινέλλα, που στην περίοδο της Τουρκοκρατίας προάσπιζε την πόλη από ασθένειες και άλλα κακά.
«Η ΠΑΤΡΙΝΕΛΛΑ»
Στοιχειό του κάστρου τη νύχτιαν ώρα βγαίνει απ΄τη σπηλιά του και τριγυρίζειμες του κάστρου τη σιγή.
Ανθρώπου μάτι δεν το βλέπει το στοιχειό (εκτός εκείνων πουτους πότισαν με σκόνη που τη φιάχνουν μάγισες νυχτοδουλεύτρες) και μόνον ένα θρόισμα τους παγώνει…
Εκείνοι που είδαν το στοιχειό κι ορκίζουνται (φαντάροι που φυλάγαν στις σκοπιές τους, ή και βαρυποινίτες π΄αγρυπνούσανε στου κάστρου τις ανήλιες φυλακές τους)
Λένε πως το στοιχειό βγαίνει τα μεσάνυχτα,) ή πιό αργά-μ΄ουρανό χωρίς αστέρια- δεν είναι κάτι αλλόκοτο,παράξενο, παρ΄είναι πανόμορφη κοπέλα, που τριγυρίζει στο κάστρο ανάερα κι ύστερις ανεβαίνει στις επάλξεις στέκεται ΄κει σαν κάτι ν΄αφουγκράζεται: (απ΄τις χαράδρες μιαν ηχή) «μη άρπάξεις»!!!…
0 comments
Δημοσίευση σχολίου