Τι παθαίνει το ανθρώπινο σώμα στο διάστημα. Οι πολυάριθμοι κίνδυνοι των αστροναυτών

Ένα ταξίδι στο διάστημα μπορεί να είναι μοναδική εμπειρία, αλλά ο άνθρωπος δεν μπορεί να αντέξει τις συνθήκες που επικρατούν σε αυτό. Οι ειδικές συνθήκες επηρεάζουν τόσο το ανοσοποιητικό σύστημα, όσο και όλο το σώμα.

Παράγοντες που επικρατούν στο διάστημα όπως η ακτινοβολία, η μικροβαρύτητα, το στρες και οι αλλαγές στον ύπνο επηρεάζουν σημαντικά τη λειτουργία του οργανισμού των αστροναυτών.
«Δεν υπάρχει σημείο στο διάστημα που να μην επηρεάζεται το ανοσοποιητικό μας σύστημα και να παραμένει σταθερό» εξήγησε ο επιστήμονας Dr. Mark Shelhamer.

Υπό φυσιολογικές συνθήκες, το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται και καταστρέφει τα μολυσμένα από τον ιό κύτταρα.
Στο διάστημα όμως, η λειτουργία των κυττάρων αλλάζει.
Οι κυτοκίνες που ευθύνονται για την ικανότητα επικοινωνίας, συντονισμού και μετακίνησης των κυττάρων, επηρεάζονται. Έτσι, το ανοσοποιητικό σύστημα δεν μπορεί να προστατέψει τον οργανισμό.Τα κύτταρα υπολειτουργούν και ο οργανισμός είναι πιο ευάλωτος σε εξωτερικές απειλές.

Σε κάποιους αστροναύτες παρατηρήθηκε ότι η δραστηριότητα των κυττάρων αυξάνεται. Σε αυτή την περίπτωση το ανοσοποιητικό σύστημα αντιδρά υπερβολικά. Γι’ αυτό το λόγο, κάποιοι αστροναύτες εμφανίζουν αλλεργικά συμπτώματα και εξανθήματα.
«Οι αποστολές στο διάστημα που διαρκούν πολύ καιρό, θα μπορούσαν να αυξήσουν τον κίνδυνο μόλυνσης. Οι αστροναύτες μπορεί να εμφανίσουν υπερευαισθησία και αυτοάνοσα νοσήματα» ο ερευνητής της NASA, Brian Crucian.

Υπάρχει ακόμη πιθανότητα επανεμφάνισης ιών από την παιδική τους ηλικία, όπως η ανεμοβλογιά.
Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA), οι μισοί αστροναύτες επιστρέφουν από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) με ασθενέστερο ανοσοποιητικό σύστημα. «Πίσω στη Γη ένιωθα 100 ετών για μερικούς μήνες», ανέφερε ο αστροναύτης της ESA και γιατρός Αντρέ Κάιπερς, που έμεινε έξι μήνες στο διάστημα.

Αν δεν γυμνάζονται, τα κόκαλά τους γίνονται εύθραυστα. Υπάρχει περίπτωση να σπάσουν όταν επιστρέψουν στη Γη.
Οι συνθήκες του διαστήματος δεν επηρεάζουν μόνο το ανοσοποιητικό σύστημα, αλλά όλο το σώμα. Η σπονδυλική στήλη των αστροναυτών τεντώνεται με αποτέλεσμα να ψηλώνουν κατά 3%. Ακόμα και όταν επιστρέφουν στη Γη, χρειάζονται αρκετούς μήνες για να επανέλθουν στο φυσιολογικό τους ύψος.

Η έλλειψη βαρύτητας αποδυναμώνει τους μυς. Συρρικνώνονται και αχρηστεύεται ο ιστός τους. Οι μυς μετατρέπονται σε ζελέ.
Παράλληλα, μειώνεται η πυκνότητα των οστών τους κατά 1% κάθε μήνα.

Για να παραμείνουν υγιείς, πρέπει να γυμνάζονται για τουλάχιστον δυο ώρες την ημέρα για όσο χρονικό διάστημα βρίσκονται σε αποστολή. Αν δεν γυμνάζονται, τα κόκαλά τους γίνονται εύθραυστα. Υπάρχει περίπτωση να σπάσουν όταν επιστρέψουν στη Γη.
Οι αστροναύτες δέχονται 10 φορές μεγαλύτερη ακτινοβολία από τους ανθρώπους στη Γη. Το μαγνητικό πεδίο της γης και η ατμόσφαιρα προστατεύουν τον κόσμο από τη κοσμική ακτινοβολία του διαστήματος. Η έκθεσή των αστροναυτών σε αυτή, αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου και καρδιακών παθήσεων. Επηρεάζει το νευρικό σύστημα, οδηγώντας σε μειωμένη γνωστική και κινητική λειτουργία. Η συμπεριφορά τους αλλάζει.

Η ακτινοβολία μπορεί επίσης να προκαλέσει συμπτώματα όπως ναυτία, ανορεξία και κούραση.
Πρέπει να γυμνάζονται για τουλάχιστον δυο ώρες την ημέρα για όσο χρονικό διάστημα βρίσκονται σε αποστολή.
Επηρεάζεται επίσης, και ο ύπνος τους. Όταν αποκοιμηθούν τα χέρια και το κεφάλι τους αρχίζουν τα αιωρούνται, κάτι που είναι πολύ ενοχλητικό. Έρευνες έχουν δείξει ότι οι περισσότεροι κοιμούνται περίπου 6 ώρες, ενώ κανονικά θα έπρεπε να κοιμούνται 8μιση ώρες. Οι αισθήσεις, όπως η όραση, η οσμή και η γεύση των αστροναυτών μειώνονται. Πολλοί αστροναύτες έχουν αναφέρει ότι τα φαγητά τους φαίνονται εντελώς άνοστα. Γι’ αυτό προτιμούν φαγητά με έντονες και πικάντικες γεύσεις.
Πρέπει να ακολουθούν συγκεκριμένη διατροφή γιατί αλλάζει ο μεταβολισμός τους και χρειάζονται άλλα θρεπτικά στοιχεία για να επιβιώσουν.

Δεν προσλαμβάνουν Βιταμίνη D γιατί δεν εκτίθενται στον ήλιο. Ο σίδηρος τους μειώνεται.
Αυξάνεται το οξειδωτικό στρες και έτσι πρέπει να παίρνουν πολλά αντιοξειδωτικά.
Παράλληλα, οι συνθήκες του διαστήματος επιδρούν και στη ψυχική τους κατάσταση. Νιώθουν εγκλωβισμένοι και απομονωμένοι. Πολλοί το χαρακτηρίζουν ως το πιο δύσκολο πράγμα που έχουν κάνει ποτέ στη ζωή τους.

Παρ’ όλα αυτά, οι επιστήμονες έχουν βρει τρόπους, οι οποίοι εξελίσσονται συνεχώς, για να προστατέψουν τους αστροναύτες.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι το διάστημα δεν είναι ένα περιβάλλον στο οποίο μπορούμε να επιβιώσουμε εύκολα και χωρίς την υποστήριξη της επιστήμης. Χρειάζονται μόνο δυο λεπτά για να χάσει τη ζωή του ένας άνθρωπος χωρίς στολή στο διάστημα.