Επιθυμίες: Μήπως τα «θέλω» σου πνίγηκαν μέσα στα «πρέπει»;

Μήπως τα «θέλω» σου πνίγονται μέσα στα «πρέπει»; Θα κλείσουμε το πρώτο μέρος αυτής της σειράς άρθρων με αυτό το θέμα-ερώτημα. Είχαμε μιλήσει για τις κυρίαρχες και δευτερεύουσες επιθυμίες κι είχαμε πει ότι πολλές φορές οι τελευταίες γίνονται ασυνείδητα πρωτεύουσες, με αποτέλεσμα να αποπροσανατολίζουν το άτομο από τον βασικό του στόχο κι έτσι να βαδίζει τον δρόμο που χαράσσουν οι άλλοι.

Οι μικρές λανθάνουσες επιθυμίες που συχνά είναι απόρροια της καταναγκαστικής επιθυμίας να ικανοποιήσουμε επιθυμίες των άλλων, είναι συνυφασμένες με την έννοια του «πρέπει», μιας «ηθικής» αξίας που εσωτερικεύτηκε υποσυνείδητα όταν αποδεχτήκαμε κοινωνικές επιταγές ή γονεϊκές αξίες, αδυνατώντας να τις επαληθεύσουμε. Αυτό συνήθως συμβαίνει χρονικά στην παιδική ηλικία, όταν ο λόγος κι οι πεποιθήσεις των σημαντικών άλλων έχουν για μας το κύρος μιας αυθεντίας και γίνονται a priori αποδεκτές.

Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν συνειδητοποιήσει την ενεργειακή δύναμη των επιθυμιών και των αόρατων κόσμων που δημιουργούν μέσα στο αχανές σύμπαν. Κόσμων στους οποίους θα κατοικήσουν οι ίδιοι ακόμη κι αν τους πλάσουν έμμεσα οι άλλοι γι αυτούς με έναν απλό τρόπο: Πολλοί θυσιάζουν τα δικά τους όνειρα στον βωμό ενός «πρέπει», ενός πρέπει που δε τους ταιριάζει, δεν είναι δικό τους, αλλά γίνεται επειδή το αποδέχονται. Στη ουσία δίνουν την συγκατάθεση τους για να εισχωρήσουν στον κόσμο των άλλων ή ο κόσμος των άλλων να καλύψει τον δικό τους.

Το κύριο πρόβλημα δεν είναι η θυσία αλλά το νόημα αυτής της θυσίας κι αυτό είναι που πρέπει αν αναλύσουμε. Αρχικά πρέπει να αποσαφηνίσουμε τι εννοούμε με τη λέξη «θυσία» η οποία εν πολλοίς είναι παρεξηγημένη ή παρερμηνευμένη ενώ τελικά είναι μια άχρηστη λέξη ή καλύτερα μια λέξη στα χείλη όλων εκείνων που πρόσφεραν κάτι ιδιοτελώς, εν είδη ανταλλάγματος ή ακόμη χειρότερα: δίχως ανιδιοτελή αγάπη.

Όταν λέμε «θυσιάστηκα» εννοούμε ότι παραμέρισα ένα μέρος της δικής μου ζωής για χάρη κάποιου άλλου ή απώλεσα κάτι δικό μου προς όφελος άλλου. Αν αυτό έγινε καταναγκαστικά τότε η λέξη «θυσία» είναι συνώνυμο της λέξης «βλακεία» ή της λέξης «θύμα». Αν όμως έγινε στο όνομα μιας δήθεν αγάπης, τότε είναι συνώνυμο της υποκρισίας.

Η άλλη ερμηνεία της λέξης θυσία θα μπορούσε να είναι συνώνυμη της επιθυμίας που πνίγηκε μέσα σε ένα πρέπει ή ένα θέλω που ήταν ξένο. «Θυσίασα τα καλύτερα μου χρόνια για σένα». Όταν ακούσετε αυτή τη φράση ή όταν αναδυθεί η επιθυμία να την εκφράσετε σκεφτείτε όσα αναφέρθηκαν εδώ. Βοηθητικά ωφέλιμα ερωτήματα στη διερεύνηση του θέματος θα ήταν τα εξής: Πότε διέκρινα αυτή τη θυσία; Στην αρχή μιας πράξης την οποία όμως συνέχισα; Στη πορεία μιας δράσης που όμως δεν σταμάτησα; Ή στο τέλος όταν υπολόγισα τα έξοδα και τα έσοδα και βρήκα το αποτέλεσμα ζημιογόνο; Χρήσιμα θα είναι τα συμπεράσματα των απαντήσεων που θα αναδυθούν μέσα από μια στοχαστική διερεύνηση των ερωτημάτων.

Είναι κατανοητό ωστόσο ότι η λέξη θυσία γίνεται συνώνυμο της ανιδιοτελούς προσφοράς σε ένα ανώτατο εξελικτικό επίπεδο που βρίσκεται πολύ ψηλά στην ανηφορική διαδρομή του ανθρώπου. Όταν Εκείνος πρόσφερε το αίμα του για την σωτηρία του κόσμου, ποτέ δε πρόφερε τη λέξη θυσία. Εμείς αποκαλέσαμε την πράξη του μ’ αυτή λέξη επειδή ανθρωπίνως έτσι τη κατανοήσαμε.

Η καταπίεση μιας επιθυμίας μας με σκοπό την ικανοποίηση ενός άλλου ατόμου ή ακόμη και μιας δικής μας «αξίας» που ενσωματώσαμε στις πεποιθήσεις μας δίχως να ερευνήσουμε την αλήθεια της, γίνεται συνώνυμο της θυσίας. Αν πράγματι συμβαίνει κάτι τέτοιο, είναι αυτονόητο ότι, στο υποσυνείδητο μας εκείνη τη στιγμή παράγεται αυτόματα ένα επικίνδυνο μείγμα συναισθημάτων που θα αναδύονται ασυνείδητα δηλητηριάζοντας την προσωπικότητα μας. Το δικό μας όνειρο έχει παραμεριστεί για το απώτερο μέλλον ή θα γίνει μια γλυκόπικρη ανάμνηση: Η μελαγχολική χαρμολύπη του ανικανοποίητου που αιώνια θα προσδοκούμε να υλοποιηθεί.

Αυτό το φαινόμενο δε θα ήταν πρόβλημα, αν με πλήρη επίγνωση και δίχως καμία απογοήτευση συγκρατούσαμε τον εαυτό μας , προς το παρόν, για έναν αλτρουιστικό σκοπό και κατόπιν αναθερμαίναμε την επιθυμία μας όταν ο καιρός ήταν πλέον ώριμος. Επίσης δε θα ήταν καθόλου πρόβλημα αν συνειδητά διαβλέπαμε ότι αυτή η αποσυρμένη επιθυμία πιθανόν θα έβλαπτε παρά θα ωφελούσε. Αυτό θα ήταν ευχής έργο επειδή τότε το «πρέπει» θα γινόταν συνώνυμο της Ηθικής. Δε θα ήταν καθόλου πρόβλημα εν κατακλείδι αν μέσα μας δεν αναδευόταν ένα χαρμάνι πικρών συναισθημάτων κάθε φορά που πνίγαμε μια επιθυμία μέσα σε μια λίμνη γεμάτη από πιράνχας-πρέπει, αλλά αντιθέτως μας πλημμύριζε το γλυκό αίσθημα της Αγάπης.

Η μεγαλύτερη δυσκολία στη καθημερινότητα της ζωής είναι να διακρίνουμε τα κίβδηλα πρέπει από τα Ηθικά, όπως επίσης είναι τρομερά δύσκολο να κατανοήσουμε ότι πολλά ανώφελα πρέπει, καθοδηγούν την δύναμη επιθυμιών που αναδύονται μόνο και μόνο για να μην αντιταχτούμε σε εκείνα τα μικρά γελοία πρέπει.

Με όλα αυτά γίνεται φανερό ότι οι πεποιθήσεις των άλλων είναι δυνατόν να περιορίσουν τις δικές μας επιθυμίες, και να δημιουργήσουν μια εσωτερική κινούμενη άμμο που θα προσπαθεί να μας ρουφήξει μέσα της. Εκτός κι αν αυτές οι πεποιθήσεις είναι και δικές μας, αλλά τότε δε θα υπάρχουν δικές μας ανικανοποίητες επιθυμίες, αφού ικανοποιώντας αυτές των άλλων ικανοποιούμε τελικά τις δικές μας. Μόνο η αστοχία να τις ικανοποιήσουμε αναζητά τον φταίχτη ανάμεσα στους απέναντι. «Έκανα αυτό που εσύ πίστευες και την πάτησα».

Γίνεται έκδηλο ότι η τέχνη του να ζεις είναι μια διαδρομή πάνω σε ένα τεντωμένο σκοινί, μπορείς να απλώσεις το χέρι για να βοηθήσεις κάποιον αλλά με κίνδυνο να πέσεις εσύ. Ακροβατούμε ανάμεσα στα θέλω και τα πρέπει δίχως να γνωρίζουμε την τέχνη της ισορροπίας, που βρίσκεται στην διάκριση των επίπλαστων από των Αληθινών,

Είναι μεγάλη τέχνη να μπορείς να ξεχωρίζεις τα πρέπει από τα Ηθικά κι από τα ορθά θέλω σου τα άχρηστα πρέπει των άλλων, που τελικά είναι τα ανούσια θέλω του κόσμου που γίνανε θέλω τους, αλλά να μπορείς να πνίγεις κάθε επιθυμία σου που θα βλάψει εσένα ή τους άλλους.

Να θυμάσαι: ► Όταν λες θέλω, να φροντίζεις να Πρέπει κι όχι να πρέπει κι όταν λες πρέπει, να προσέχεις να μην θέλεις κάτι διαφορετικό.
► Όταν τα θέλω σου δεν βρίσκονται σε συμφωνία με τα πρέπει σου, τότε είναι προτιμότερο να μη Πρέπει να τα θέλεις, αλλά είναι εξίσου ωφέλιμο να ερευνήσεις μήπως δεν Πρέπει να θέλεις τα θέλω σου.
► Όταν τα θέλω σου συμφωνούν με τα πρέπει σου, θα βρίσκεσαι σε αρμονία ανεξάρτητα από την ποιότητα τους, αλλά αν ταυτόχρονα η ποιότητα τους είναι αγαθή τότε θα βρίσκεσαι σε Ευδαιμονία.
► Η επιθυμία είναι μια ιερή δύναμη και είναι φρόνιμο να χρησιμοποιείται για ανάλογο σκοπό.
► Όταν επιθυμήσεις κάτι μην επαναλάβεις την ίδια επιθυμία πριν ικανοποιηθεί, δεν υπάρχει κανένας λόγος να γράφεις τα ίδια λόγια πάνω σε ήδη τυπωμένες λέξεις στον αστρικό χάρτη του ταξιδιού σου. Εμπιστέψου το όνειρο σου κι αφέσου στη ροή της ενέργειας που ξετυλίγει.

► Πολλές φορές το να μην επιθυμήσεις κάτι μπορεί να αποβεί σωτήριο για τη ζωή σου.
► Μη ξοδεύεις άσκοπα τις επιθυμίες σου, φύλαξε μια για το τέλος, ίσως αποδειχτεί σοφό.
► Όταν βρίσκεσαι εκεί που επιθυμείς είναι η ώρα να ξεκινήσεις ένα δημιουργικό έργο ωφέλιμο για την ανθρωπότητα, όταν βρίσκεσαι εκεί που δεν επιθυμείς είναι η ώρα να ανακαλύψεις ένα μάθημα και στις δυο περιπτώσεις βρίσκεσαι εκεί που Πρέπει, μην ανησυχείς όλα γίνονται για το καλό σου, μη αντιδράς, δράσε.

Στην επόμενη σειρά θα ασχοληθούμε με τη σχέση των επιθυμιών και την παθολογία της προσωπικότητας, και θα δούμε εκεί τι συμβαίνει με την ενέργεια που απορροφούν οι επιθυμίες αλλά και τι παράγουν. Λέω προσωπικότητας κι όχι ψυχής επειδή κατά τη δική μου άποψη η λέξη ψυχοπαθολογία είναι αδόκιμη: η ψυχή δεν ασθενεί παρά μόνο η προσωπικότητα και το φυσικό σώμα, λόγω εσωτερικών συγκρούσεων που προκαλούνται από αντικρουόμενες επιθυμίες, ανικανοποίητες επιθυμίες κι αντιδράσεις εξ αιτίας αυτού.

Το παρόν κείμενο αποτελεί συνέχεια των άρθρων: Επιθυμίες: Η πηγή όλων των φαινομένων, Οι επιθυμίες αποκαλύπτουν το μέλλον και Οι επιθυμίες είναι αόρατοι μαγνήτες.
Συγγραφέας Κωνσταντίνος Σμιξιώτης