Οι τρομακτικότατοι προϊστορικοί βασιλιάδες της θάλασσας

Θαλάσσιος σκορπιός

Ένα από τα δύο μεγαλύτερα αρθρόποδα που είδαν ποτέ το φως της ημέρας, ο Jaekelopterus rhenaniae ήταν ένας θωρακισμένος κινούμενος τρόμος 2,5 μέτρων. Με τις γιγαντιαίες δαγκάνες τους, οι θαλάσσιοι σκορπιοί των 2,5 μέτρων ήταν οι τελευταίοι από τους γιγάντιους σκορπιούς που κυριάρχησαν στη θάλασσα για διάστημα εκατομμυρίων ετών, καθώς πρακτικά δεν είχαν εχθρούς! Αφανίστηκαν τελικά από ακόμα μεγαλύτερα ψάρια, τα οποία εξελίχθηκαν με δόντια και ισχυρά σαγόνια.

Ο Jaekelopterus rhenaniae έζησε μόνο για μια περίοδο 10 εκατομμυρίων ετών, πριν από 400 εκατ. χρόνια, ενώ σύμφωνα με εκτιμήσεις των παλαιοζωολόγων, τρεφόταν με ψάρια και γόνο γαρίδας. Τα Ευρυπτερίδια, οι προϊστορικοί θαλάσσιοι σκορπιοί δηλαδή, θεωρούνται πρόγονοι των σύγχρονων σκορπιών και ίσως όλων των αραχνιδών (αράχνες, σκορπιοί και ψύλλοι), αν και εξαφανίστηκαν πριν από την εποχή των δεινοσαύρων…

Οι ωκεανοί έκρυβαν ανέκαθεν κινδύνους, μετατρέποντας το υγρό στοιχείο σε ένα αρκούντως τρομακτικό μέρος. Σήμερα βέβαια έχουμε καρχαρίες, φάλαινες-δολοφόνους και τεράστια καλαμάρια να σπέρνουν όλεθρο στα απάτητα νερά, ψιλοπράγματα δηλαδή σε σχέση με τα απόκοσμα πλάσματα που όργωναν τα προϊστορικά νερά. Μιλάμε για θηριώδεις θηρευτές που τρομοκρατούσαν το παρελθόν της Γης, για τους οποίους έπρεπε να εφευρεθεί νέος όρος ώστε να περιγραφούν τα πανίσχυρα σαγόνια τους. Κι έτσι τους είπαμε «υπερσαρκοβόρους» και ξεμπερδέψαμε! Εννοείται πως για τους περισσότερους από αυτούς, ο άνθρωπος θα ήταν απλώς μια μικρή μπουκιά, ένα ορεκτικό πριν το κυρίως γεύμα. Την ώρα που πολλά προϊστορικά τέρατα αποκαλούσαν τους ωκεανούς σπίτι τους, τα παρακάτω περιλαμβάνονται από τους παλαιοντολόγους σαφώς στα πιο τρομακτικά. Μετά λοιπόν τα προϊστορικά τέρατα που έκαναν τον Τυραννόσαυρο Ρεξ να μοιάζει ακίνδυνος, ας δούμε τα υδάτινα αντίστοιχά τους…

Μεγαλόδοντας

Το «στολίδι» των προϊστορικών τεράτων ήταν ένας καρχαρίας, ο μεγαλύτερος που έζησε ποτέ, σε μέγεθος σχολικού λεωφορείου. Παρά τη λαϊκή πεποίθηση ότι συνυπήρξε με τους δεινόσαυρους, ο πελώριος καρχαρίας έζησε κάπου 25-1,5 εκατομμύρια χρόνια πριν, κάτι που σημαίνει ότι έχασε τον τελευταίο δεινόσαυρο που πάτησε τη Γη κατά τουλάχιστον 40 εκατομμύρια χρόνια. Από την άλλη βέβαια, αυτό σημαίνει ότι ενδέχεται να συνυπήρξαν με την εμφάνιση του ανθρώπου πάνω στον πλανήτη, ένα καθόλου ευχάριστο γεγονός για τους προγόνους μας.

Ο Μεγαλόδοντας του Καινοζωικού Αιώνα κολυμπούσε μεγαλοπρεπώς στα θερμά νερά μέχρι την τελευταία περίοδο των παγετώνων (αρχές του Πλειστόκαινου), η οποία και ενοχοποιείται για την οριστική του εξαφάνιση. Με μήκος που άγγιζε τα 16 μέτρα και βάρος που κυμαινόταν από 30-100 τόνους, πρέπει να έμοιαζε πολύ με τον σημερινό μεγάλο λευκό, αν και παραμένει από τα μεγαλύτερα ψάρια που έζησαν ποτέ και αναμφίβολα ο πιο πελώριος καρχαρίας όλων των εποχών. Και φυσικά το δάγκωμά του ήταν κατά πολύ ισχυρότερο από τον Τυραννόσαυρο Ρεξ…

Λιοπλευρόδοντας
Αν το «Jurassic Park» είχε ενυδρείο με τα ψάρια της Ιουρασικής Περιόδου, τότε ο Λιοπλευρόδοντας θα ήταν το μεγάλο καμάρι. Παρά το γεγονός ότι παλαιοντολογική συναίνεση δεν υπάρχει για το πραγματικό μέγεθος των θαλάσσιων αυτών τεράτων και έχει υποστηριχθεί ότι μπορεί να άγγιζαν και τα 15 μέτρα μήκος, οι περισσότεροι συμφωνούν ότι ήταν γύρω στα 6 μέτρα, αν και το 1/5 από δαύτα καλυπτόταν από το κεφάλι με τα μυτερά δόντια. Παρά τις νέες και πιο φειδωλές εκτιμήσεις για το μέγεθός του όμως, το πράγμα παρέμενε αρκετά τεράστιο για να σε καταβροχθίσει ολόκληρο! Μέσω μικρών ρομποτικών διατάξεων, οι επιστήμονες κατάφεραν να αποκρυπτογραφήσουν τις θηρευτικές συνήθειες του προϊστορικού πλάσματος και βρήκαν ότι ενώ δεν ήταν και πολύ γρήγορος, είχε απίστευτη αντοχή, που ήταν και το μεγάλο του ατού. Όσο για το δάγκωμά του, οι ειδικοί ισχυρίζονται ότι πρέπει να ορμούσε με τον ακαριαίο και κοφτό τρόπο του κροκόδειλου…

Βασιλόσαυρος
Παρά το όνομα, την εμφάνιση και τον βαρύγδουπο τίτλο «δεινόσαυρος των ωκεανών», ο Βασιλόσαυρος δεν ήταν ερπετό, αλλά είδος κήτους. Ο προϊστορικός πρόγονος της σημερινής φάλαινας έφτανε στα 15-25 μέτρα μήκος και ήταν αναμφίβολα όσο πιο κοντά έχει φτάσει ποτέ η φάλαινα στο σχήμα του φιδιού! Από τα απολιθώματα αλλά και τα μοντέλα που φτιάχνονται στον ηλεκτρονικό υπολογιστή, ο Βασιλόσαυρος δεν πρέπει να διέθετε τη γνωστική ικανότητα της σύγχρονης φάλαινας, ούτε και τη δυνατότητα του ηχοεντοπισμού, μπορώντας να πλοηγείται μόνο σε δισδιάστατο κόσμο. Είμαστε όμως στα προϊστορικά χρόνια και η λεία του ήταν πιθανότατα εξίσου πίσω σε όρους εγκεφαλικής ανάπτυξης, οπότε όλα μια χαρά…

Μαουίσαυρος
Με όνομα που έλκει την καταγωγή του από τον θεό των Μαορί, Μάουι, ο οποίος συνήθιζε να εμφανίζει τα νησάκια της Νέας Ζηλανδίας από τα βάθη του ωκεανού με τη βοήθεια του καμακιού του, το τέρας ήταν πελώριο και όσο πιο εφιαλτικό παίρνει. Ο λαιμός του, ας πούμε, έφτανε στα 15 μέτρα μήκος, κάτι που τον έκανε τον μακρύτερο αναλογικά λαιμό γήινου οργανισμού (με εξαίρεση ίσως τα Σαυρόποδα, τα μεγαλύτερα πλάσματα που περπάτησαν ποτέ στη στεριά). Το συνολικό τους μήκος κυμαινόταν γύρω στα 20 μέτρα, την ίδια στιγμή που ο κωμικά μακρύς λαιμός τους διέθετε αρκετούς σπονδύλους ώστε το πράγμα να είναι αρκούντως ευέλικτο. Έσπειρε τον τρόμο στην Κρητιδική Περίοδο και πιθανότατα καραδοκούσε στα νερά για τα έρμα τα ζώα που έβρισκαν καταφύγιο εκεί από τον Τυραννόσαυρο και την ξακουστή του παρέα. Απ’ όσα είναι σε θέση να ανασυγκροτήσει η επιστήμη, ο Μαουίσαυρος περιοριζόταν στα νερά της Νέας Ζηλανδίας, στην περιοχή δηλαδή που μια μέρα θα εμφανιζόταν η Ωκεανία…

Dunkleosteus

Το σαρκοφάγο άρμα μάχης των 9 μέτρων φαίνεται να έχασε τελικά τη μάχη με τους καρχαρίες, αν και σίγουρα θα ήταν ένας πρώτης τάξεως αντίπαλος. Αντί για δόντια, είχε οστέινες απολήξεις, σαν χελώνα, την ίδια ώρα που το πανίσχυρο δάγκωμά του τον φέρνει ισόπαλο με τον Τυραννόσαυρο Ρεξ ως ένα από τα πιο δυνατά αρπακτικά που εμφανίστηκαν ποτέ στην οικουμένη όλων των ιστορικών και προϊστορικών εποχών. Από τα απολιθώματα που έχουν βρεθεί και στη βάση της μυϊκής ανασυγκρότησης που προσφέρουν μοντέλα ηλεκτρονικού υπολογιστή, οι ειδικοί πιστεύουν ότι μπορούσε να ανοίξει το στόμα του στο ένα πεντηκοστό του δευτερολέπτου(!), σαρώνοντας ακαριαία τα πάντα και ρίχνοντάς τα στην γκιλοτίνα που είχε για δόντια.

Το στόμα του εξελισσόταν μάλιστα στον χρόνο, ακολουθώντας την ηλιακιακή του δομή: οι πλάκες που απάρτιζαν τα «δόντια» άλλαζαν καθώς το ψάρι μεγάλωνε ηλικιακά και από ένα στερεό και άκαμπτο σαγόνι μετατρεπόταν σε σποραδικά τμήματα, που του επέτρεπαν να συγκρατεί ευκολότερα τη λεία του αλλά και να διαπερνά με τις οστέινες προεξοχές του τη θωράκιση άλλων ψαριών. Αν η θάλασσα ήταν πεδίο μάχης σύγχρονων στρατών, ο Dunkleosteus θα ήταν το αιμοβόρο άρμα μάχης…

Κρονόσαυρος

ήταν άλλο ένα είδος κοντόλαιμης πλιόσαυρας (σαν τον Λιοπλευρόδοντα) το συνολικό μήκος της οποίας έχει αποτελέσει αντικείμενο επιστημονικής έριδας. Σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις, ήταν «μόλις» 9 μέτρα, την ίδια ώρα που το μεγαλύτερο δόντι στο πελώριο στόμα του έφτανε στα 28 εκατοστά. Ο Κρονόσαυρος τρομοκράτησε τις θάλασσες της Αυστραλίας με το τρίμετρο κεφάλι του, στο οποίο θα μπορούσε να χωρέσει άνετα ολόκληρος άνθρωπος εντός του και να περισσέψει χώρος και για μισό ακόμα! Οι αναλογίες του σώματός του με τις σύγχρονες θαλάσσιες χελώνες έχουν οδηγήσει τους παλαιοζωολόγους να πιστέψουν ότι ενδέχεται να σερνόταν έξω στη στεριά για να γεννήσει τα αυγά του. Αν και είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν κινδύνευαν τα αυγά του από επίδοξα αρπακτικά…

Helicoprion
Ο ιδιαίτερος αυτός προϊστορικός καρχαρίας άγγιζε τα 4,5 μέτρα μήκος, αν και είναι η κάτω γνάθος του που έκλεβε όλη την παράσταση, καμωμένη καθώς ήταν από «οδοντική σπείρα». Μπορεί να μοιάζει με διασταύρωση καρχαρία και δισκοπρίονου, όλοι μας όμως ξέρουμε πως αν αναμείξεις κορυφαία αρπακτικά με πανίσχυρα εργαλεία, τότε το μείγμα θα είναι εξαιρετικά φονικό. Τα οδοντωτά του δόντια υποδεικνύουν ότι ήταν ξεκάθαρα σαρκοφάγος, αν και συναίνεση δεν υπάρχει για το τι αποτελούσε τη φουκαριάρα τη λεία του.

Ο Helicoprion κατάφερε μάλιστα και επιβίωσε από τη μαζική εξαφάνιση στα τέλη της Περμίου, κάπου 252,2 εκατομμύρια χρόνια πριν δηλαδή, η οποία κόστισε τη ζωή στο 90% των ειδών που κατοικούσαν τότε στον πλανήτη και ονομάστηκε εύγλωττα «Μεγάλο Θανατικό», γεγονός που συνεχίζει να αποτελεί μεγάλο μυστήριο στην παλαιοζωολογία. Είτε διέθετε κρυμμένους άσους στο μανίκι του είτε ζούσε στα βάθη των ωκεανών, εικάζουν οι ειδικοί για την επιβίωσή του από την Πέρμια Εξαφάνιση…

Livyatan melvillei

Θυμάστε που κάναμε λόγο για «υπερσαρκοφάγα»; Ορίστε λοιπόν ένα και μάλιστα μια φάλαινα. Φανταστείτε μια διασταύρωση φάλαινας δολοφόνου και φυσητήρα, ένα τιτάνιο κήτος δηλαδή που τρεφόταν με φάλαινες! Η Livyatan melvillei διέθετε τα μεγαλύτερα δόντια από κάθε άλλο πλάσμα που χρησιμοποίησε ποτέ τα δόντια του για τροφή (εξαιρούνται δηλαδή χαυλιόδοντες και τα σχετικά), φτάνοντας στα 35 εκατοστά. Ζούσαν στα ίδια νερά και γεύονταν την ίδια λεία με τον Μεγαλόδοντα, κάτι που τα έκανε ανταγωνιστές, σπέρνοντας φανταζόμαστε πρωτόγνωρο τρόμο στα πλάσματα του νερού. Το κεφάλι της, με μήκος στα 3 μέτρα, διέθετε την ικανότητα ηχοεντοπισμού που απαντάμε στις σύγχρονες φάλαινες, κάτι που την έκανε άπαιχτο κυνηγό σε σκοτεινά νερά. Και σε περίπτωση που δεν είναι σαφές, το τέρας πήρε το όνομά του από τον Λεβιάθαν, το τεράστιο θαλάσσιο τέρας της Βίβλου, και από τον Χέρμαν Μέλβιλ, τον συγγραφέα του «Μόμπι Ντικ»…