Τί πιστεύουν οι επιστήμονες για τον Θεό;

Όταν στις 8 Ιουλίου του 2009 ο αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα ανακοίνωσε τον διορισμό του διάσημου γενετιστή Francis Collins ως νέου διευθυντή των Εθνικών Ινστιτούτων Υγείας, πολλοί ειδήμονες εξέφρασαν δημόσια την αμφισβήτησή τους για το αν η πίστη του υποψηφίου τον καθιστά κατάλληλο για την θέση αυτή.

Έδειχναν να ανησυχούν αν ένας ειλικρινής ευαγγελικός χριστιανός που πιστεύει σε θαύματα θα μπορούσε να εκπροσωπήσει αυτό που πολλοί θεωρούν ως την πλέον απτή τοποθέτηση του κράτους απέναντι στην επιστήμη. Παρ’ όλο που ο διορισμός του Collins επισφραγίστηκε ομόφωνα από την Γερουσία των ΗΠΑ λίγο αργότερα, η διαμάχη αυτή αντανακλά την ευρύτερη αντιπαράθεση εντός της επιστημονικής κοινότητας, μεταξύ εκείνων που πιστεύουν ότι θρησκεία και επιστήμη αποτελούν εντελώς διαφορετικές σφαίρες γνώσης, και εκείνων που βλέπουν την επιστήμη ως τον μόνο αληθινό τρόπο κατανόησης του σύμπαντος.

Η πιο πρόσφατη έρευνα που διεξήχθη ανάμεσα σε επιστήμονες, μέλη της Αμερικανικής Ένωσης για την Πρόοδο της Επιστήμης (AAAS), από το Κέντρο Ερευνών Pew τoν Ιούνιο του 2009 κατέδειξε ότι πάνω από το ήμισυ των επιστημόνων (51%) πιστεύουν σε κάποια μορφή θεότητας ή ανώτερης δύναμης. Συγκεκριμένα, το 33% των επιστημόνων λένε ότι πιστεύουν στον Θεό, ενώ το 18% πιστεύουν σε ένα παγκόσμιο πνεύμα ή μια ανώτερη δύναμη.

Το βιβλιαράκι του Daniel Vernet που γράφτηκε το 1971 και εκδόθηκε για πρώτη φορά στα ελληνικά το 1982 με τίτλο «Πίστη και Αθεϊσμός Σήμερα», αποτελεί μια εμπεριστατωμένη μελέτη, εμπλουτισμένη με προσωπικές μαρτυρίες επιστημόνων του 20ου αιώνα, κυρίως από τον γαλλόφωνο κόσμο. Το θέμα που πραγματεύεται, «Πόσοι από τους σημερινούς επιστήμονες δηλώνουν πίστη στο Θεό και πόσοι είναι άθεοι;» παραμένει ενδιαφέρον και στον 21ο αιώνα. Το αποτέλεσμα στο οποίο καταλήγει είναι παρόμοιο με αυτό της άνω έρευνας στην Αμερική. Αυτό ίσως αποτελεί έκπληξη για εκείνους που στην σημερινή εποχή θεωρούν την πίστη στο Θεό αναχρονισμό.

Η πίστη στον Θεό, τόσο στον 21ο όσο και στον 20ο αιώνα εξακολουθεί να αποτελεί το μήλον της έριδος στην επιστημονική και φιλοσοφική αναζήτηση. Η δεύτερη έκδοση του δοκιμίου του Vernet στα ελληνικά είναι διορθωμένη και εμπλουτισμένη με βιογραφικά και βιβλιογραφικά δεδομένα.

Μπροστά στο άγνωστο, ο επιστήμονας σταματάει, όχι από φόβο αλλά με περίσκεψη.
Υποταγμένος στις δυνατότητες του νου του και μόνο, έχοντας συναίσθηση της αδυναμίας του, τη στιγμή αυτή αμφιβάλλει ακόμα και για τον ίδιο του τον εαυτό. Πιερ-Πωλ Γκρασσέ (Εσύ, ο μικρούλης θεός!), 1971