Στον «αγώνα δρόμου» ΗΠΑ και Ρωσίας για έλεγχο καίριων στρατηγικών περιοχών, τα τελευταία χρόνια, έχει μπει δυναμικά στην ατζέντα και η Αρκτική.
Και οι δύο υπερδυνάμεις προβάλλουν στη διεθνή σκακιέρα ως οι βασικοί ανταγωνιστές σε ένα πεδίο που διαφέρει άρδην από τα άλλα. Το γεωγραφικό τοπίο στον Βόρειο Πόλο έχει υποστεί βίαιες μεταβολές εξαιτίας του φαινόμενου του θερμοκηπίου. Ωστόσο, στα σημεία που οι πάγοι υποχώρησαν, αποκαλύφθηκε ένας πλούτος που μέχρι πρότινος αποτελούσε «απαγορευμένη ζώνη».
Αυτός ο πλούτος είναι το μήλον της έριδος για Μόσχα και Ουάσινγκτον, καθώς κάτω από τα στρώματα των πάγων, αλλά και σε σημεία που η θάλασσα «αποκαλύφθηκε», βρίσκονται τεράστια κοιτάσματα υδρογονανθράκων. Έχει υπολογιστεί ότι στην ευρύτερη περιοχή του Αρκτικού κύκλου κρύβεται το 15% του πετρελαίου που είχε απομείνει στη Γη μαζί με το 30% του φυσικού αερίου, καθώς και πολύτιμα μέταλλα.
Όμως, παρά τις δελεαστικές «ευκαιρίες» που προσφέρει η Αρκτική, καμία από τις εμπλεκόμενες δυνάμεις δεν θέλει να τραβήξει το σχοινί, τουλάχιστον σε βαθμό πρόκλησης. Πηγές του αμερικανικού Πενταγώνου θεωρούν ότι η στρατιωτική παρουσία στον Βόρειο Πόλο, με όποιες παράπλευρες δραστηριότητες έχει, θα επιβαρύνει το εξαιρετικά «κακοποιημένο» περιβάλλον.
Ωστόσο, σε μια πρόσφατη συνέντευξη που έδωσε ο αρχηγός των βορειοαμερικανικών δυνάμεων (US Northen Command Commander), Γουίλιαμ Γκόρτνεϊ, υποστήριξε ότι η Αρκτική έχει στρατηγικό ενδιαφέρον «καθώς πιο εύκολα μπορεί να στείλει στρατιωτικές δυνάμεις σε οποιοδήποτε σημείο του πλανήτη από τη Βόρεια Αλάσκα, παρά από το μητροπολιτικό έδαφος των ΗΠΑ».
Από την πλευρά τους οι Ρώσοι βλέπουν την Αρκτική ως μια περιοχή πιο άμεση με τον ζωτικό τους χώρο. Παρόλο που ο ίδιος ο Βλαντιμίρ Πούτιν διαμήνυσε λίγο πριν από τα Χριστούγεννα του 2014 ότι η Αρκτική δεν θα στρατιωτικοποιηθεί σε καμία περίπτωση, δεν παρέλειψε να σημειώσει ότι θα ληφθούν μέτρα που θα αφορούν την ασφάλεια της Ρωσίας. Τα μέτρα αυτά έλαβαν σάρκα και οστά με τις μεγάλες στρατιωτικές ασκήσεις του ρωσικού στρατού τους τελευταίους μήνες πέρα από τον βόρειο Αρκτικό κύκλο και με τη χρήση βαρέων όπλων.
Παγοθραυστικά
Ο μεγάλος στόλος των παγοθραυστικών είναι η βασική αιτία που η Ρωσία απολαμβάνει μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων στην Αρκτική. Προς το παρόν, οι δυνατότητες πρόσβασης είναι υπέρ της Ρωσίας, καθώς οι αριθμοί είναι με το μέρος της. Μέχρι το 2017, ο ρωσικός στόλος αναμένεται να αποκτήσει άλλα δύο πυρηνικά παγοθραυστικά, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό τους σε έξι, ενώ διαθέτει και δεκάδες ντιζελοκίνητα.
Την ίδια ώρα, οι ΗΠΑ έχουν μόλις δύο ντιζελοκίνητα παγοθραυστικά, ενώ δεν υπάρχει η οικονομική δυνατότητα για ανάπτυξη ενός ναυπηγικού προγράμματος, καθώς τα συγκεκριμένα πλοία είναι ακριβά και απαιτούν ιδιαίτερες προδιαγραφές.
Τα παγοθραυστικά δεν είναι πολεμικά πλοία, αλλά παίζουν σημαντικό ρόλο, μια και ανοίγουν τον δρόμο ανάμεσα στους πάγους για εμπορικά, πολεμικά, αλιευτικά σκάφη και για υποβρύχια.
Όμως, με την αύξηση της εμπορικής κίνησης και με την ανακάλυψη κοιτασμάτων στον Αρκτικό ωκεανό, συμπεριλαμβανομένων πλοίων που μεταφέρουν πετρέλαιο και ψάρια, οι ΗΠΑ έχουν συμφέρον να αυξήσουν τον αριθμό των παγοθραυστικών τους, αν θέλουν να αποκτήσουν μια σεβαστή παρουσία. Σε διαφορετική περίπτωση, ίσως, βασιστούν σε «κοινοπραξίες» με τον Καναδά και την Ιαπωνία για τη δημιουργία ενός αρκτικού «μετώπου» έναντι της Μόσχας.
Περιβαλλοντικές οργανώσεις
Η ευαισθησία του φυσικού περιβάλλοντος της Αρκτικής κινητοποιεί σε καθημερινή βάση οργανώσεις σαν την Greenpeace, ενώ δεν είναι λίγες οι φορές που έχουν θρηνήσει θύματα. Η παγκόσμια κοινή γνώμη δεν εγκρίνει μια εκτεταμένη παρέμβαση στην περιοχή, με τις μεγαλύτερες πιέσεις να ασκούνται στο εσωτερικό τόσο των ΗΠΑ όσο και της Ρωσίας.
Το αν θα προχωρήσουν στην πλήρη εκμετάλλευση της Αρκτικής δεν θα εξαρτηθεί τόσο από τις γεωστρατηγικές απαιτήσεις όσο από την κοινωνική συναίνεση στο εσωτερικό. Η λαϊκή ετυμηγορία στο εσωτερικό θα επηρεάσει τις πολιτικές αποφάσεις, καθώς η Αρκτική είναι ένα ευαίσθητο περιβαλλοντικό ζήτημα.
0 comments
Δημοσίευση σχολίου