Ενδιαφέρουσα έρευνα για την ψυχολογία όσων δεν… φαίνονται

Οι αόρατοι άνθρωποι, εκτός των άλλων πλεονεκτημάτων, βρίσκονται και σε καλή ψυχολογική κατάσταση

Το να είναι κανείς αόρατος, έχει εμπνεύσει πολλούς συγγραφείς, φιλοσόφους αλλά και απλούς ανθρώπους (ιδίως εφήβους) στο πέρασμα των αιώνων. Τώρα, για πρώτη φορά, νευροεπιστήμονες στη Σουηδία δημιούργησαν σε ανθρώπους την πλαστή αίσθηση πως διαθέτουν αόρατο σώμα.

Η βασική ψυχολογική διαπίστωση είναι πως οι «αόρατοι» άνθρωποι νιώθουν πολύ λιγότερο αγχωμένοι, όταν βρίσκονται ενώπιον καταστάσεων στρες, όπως π.χ. όταν πρέπει να μιλήσουν ενώπιον κοινού. Με άλλα λόγια, ο αόρατος άνθρωπος όχι μόνο μαθαίνει τα μυστικά των άλλων, αλλά είναι λιγότερο αγχωμένος ο ίδιος.

Η μελέτη

Ερευνητές του πανεπιστημιακού ιατρικού Ινστιτούτου Καρολίνσκα της Στοκχόλμης, με επικεφαλής τον Αρβιντ Γκούτερσταμ πραγματοποίησαν ένα έξυπνο πείραμα. Φόρεσαν σε 125 εθελοντές μια ειδική ηλεκτρονική «κάσκα» στο κεφάλι, η οποία -δημιουργώντας ένα περιβάλλον εικονικής πραγματικότητας- είχε ως συνέπεια, όταν κανείς στεκόταν όρθιος, να μην βλέπει το σώμα του, αλλά έναν κενό χώρο (το πείραμα είχε επιτυχία σε ποσοστό 75% στο να δημιουργήσει την ψευδαίσθηση).

Η ίδια ερευνητική ομάδα στο παρελθόν είχε δημιουργήσει την ψευδαοσθηση του «αόρατου χεριού», την οποία τώρα κατάφερε να επεκτείνει σε όλο το σώμα. Μεταξύ άλλων, οι ερευνητές ζήτησαν από τους «αόρατους» εθελοντές να μιλήσουν σε ένα ακροατήριο ξένων και διαπίστωσαν πως, χάρη στην ψευδαίσθηση της αορατότητας, οι εθελοντές ένιωθαν πολύ λιγότερο κοινωνικό άγχος και μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση.

Η καρδιά τους χτυπούσε πιο αργά, δεν ίδρωναν τόσο κ.α. Οι επιστήμονες ευελπιστούν ότι η έρευνά τους θα έχει κλινικές εφαρμογές και, μεταξύ άλλων, θα βοηθήσει στην ανάπτυξη νέων θεραπειών για τη διαταραχή κοινωνικού άγχους (ή κοινωνική φοβία). Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Scientific Reports».

Η μυθολογία

Η πιο διάσημη περίπτωση αορατότητας στη λογοτεχνία είναι ο «Αόρατος άνθρωπος» του Χέρμπερτ Τζορτζ Γουέλς. Οι τελευταίες εξελιξεις στην επιστήμη και τεχνολογία (διάφοροι μανδύες αορατότητας, τεχνικές δημιουργίας ψευδαισθήσεων αορατότητας κ.α.) φέρνουν όλο και πιο κοντά την πραγματικότητα στη φαντασία.

Στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον, θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι οι άνθρωποι, με τον άλφα ή τον βήτα τρόπο, θα γίνονται αόρατοι στα μάτια των άλλων ή, αντιστρόφως, στα δικά τους.

Όμως, οι επιστήμονες, όπως άλλωστε οι ίδιοι επεσήμαναν, δεν πρέπει να ξεχνούν την προειδοποίηση του Πλάτωνα ότι ένας αόρατος άνθρωπος μπορεί να χάσει την αίσθηση του σωστού και του λάθους, ρέποντας σε ανήθικες πράξεις. Γι” αυτό, μια μελλοντική έρευνα θα μελετήσει κατά πόσο η αορατότητα διαστρεβλώνει την ηθική των ανθρώπων.