Η Μετενσάρκωση στη Βόρεια Αμερική

Η αντίληψη για την ψυχή στους Ινδιάνους της Β. Αμερικής

Στους Ινδιάνους της Β. Αμερικής, η ψυχή, σαν έννοια είναι κάτι το πολύπλοκο. Σύμφωνα με τον Ake Hultkrantz, στο ανθρώπινο ον υπάρχουν πολλές ψυχές (1). Υπάρχει καταρχήν ένα είδος βασικού δυαδισμού : η ψυχή – σώμα (body-soul) και η ελεύθερη ψυχή (free-soul). Η ψυχή–σώμα υποδιαιρείται στην ψυχή – ζωή (life-soul) και την ψυχή-εγώ (ego-soul). Αυτή η τελευταία με τη σειρά της υποδιαιρείται σε ψυχή-συναισθηματική (emotive – soul) και ψυχή - νοητική (intellect – soul). Η ελεύθερη ψυχή υποδιαιρείται σε διαφορετικές ειδικές ψυχές και σε ψυχολογικές ψυχές. Μπορούν να προστεθούν και άλλες αντιλήψεις, διακρίσεις και έννοιες ανάλογα με τις υπό μελέτη ομάδες.

Αυτές οι ψυχές μπορούν να είναι από υλικές έως και καθαρά πνευματικές. Μερικές μπορούν να εγκαταλείψουν το σώμα και να ταξιδέψουν και άλλες όχι. Κάποιες μπορούν να υπερβούν τα σύνορα διαχωρίζοντας τη ζωή από το θάνατο και άλλες όχι. Μερικές παύουν να υπάρχουν, όταν επέρχεται ο θάνατος, άλλες υπάρχουν μαζί μ’ αυτόν.

Για έναν Huron, το ζωντανό ανθρώπινο ον έχει, το λιγότερο, πέντε ψυχές. Μπορεί κάλλιστα να έχει έναν μεγαλύτερο αριθμό. Η πρώτη ψυχή είναι συνδεδεμένη με το σώμα. Η δεύτερη με το ζωτικό επίπεδο και η τρίτη με το συναισθηματικό. Η τέταρτη συνδέεται με το νοητικό και η/οι τελευταία-ες σχηματίζουν μαζί την πέμπτη ψυχή: την ελεύθερη ψυχή (John Steckley, 1978).

Για τους Inupiat της Alaska, όσα υπάρχουν έχουν ψυχή. Όλα συνδέονται μεταξύ τους στο χώρο και στο χρόνο. Συνδέονται στο χώρο, χάρη στις δομικές συνδέσεις ανάμεσα στις διάφορες διαστάσεις, ορατές και αόρατες, του σύμπαντος. Συνδέονται στο χρόνο χάρη στους δυναμικούς κύκλους που διαπερνούν όλες αυτές τις διαστάσεις. Εφόσον οι κόσμοι ξεδιπλώνονται από την κατάσταση της ύλης ως την κατάσταση του πνεύματος, η αρχή της βάσης όλων αυτών των κύκλων είναι η μεταμόρφωση. Για παράδειγμα αναφέρονται οι ιδιαίτερες μεταμορφώσεις του σαμάνου, αλλά και αυτές κάθε ανθρώπινου όντος που περνάει τις πύλες του θανάτου. Το ανθρώπινο ον δεν περνάει στο Αόρατο με το φυσικό του σώμα : χωρίζεται από αυτό. Για τους Inupiat, τα όντα ενσαρκώνονται φορώντας ένα ρούχο από σάρκα. Κάποια όντα έχουν τη δύναμη να αλλάζουν «τα ρούχα» τους.

Για παράδειγμα, ο σαμάνος είναι αυτός που μπορεί να πάρει το ένδυμα του ζώου. Μερικά ζώα επίσης κάνουν το ίδιο, όπως η φώκια που βγάζει μερικές φορές τη φορεσιά του ζώου για να ντυθεί μ’ εκείνη του ανθρώπου.
Στον κόσμο των ζώων αυτό το σάρκινο ρούχο αποτελεί επίσης την τροφή που ο άνθρωπος έχει ανάγκη για την ύπαρξή του. Ο κυνηγός πρέπει να συμπεριφερθεί με σεβασμό απέναντι στο ον-ζώο, του οποίου αφαίρεσε τη ζωή. Οφείλει να αποκαταστήσει στη φύση τον φορέα της ψυχής, είτε στη θάλασσα, είτε στην τούνδρα, ανάλογα με το θήραμα. Έτσι το ζώο θα μπορεί να ξαναενσαρκωθεί. Η Edith Turner υπογραμμίζει ότι για τους Inupiat η ψυχή του ζώου κατοικεί στο κρανίο του.

Όταν αναπαριστάνουν καλλιτεχνικά την ψυχή ενός ζώου, π.χ. σ’ ένα γλυπτό ή σε μία μάσκα, λένε ότι είναι το κρανίο του.
Αλλά η μορφή που έχει το γλυπτό είναι ένα ανθρώπινο πρόσωπο. Η Edith Turner τονίζει σ’ αυτό το θέμα: «Υπάρχει η αντίληψη ότι όλες οι ψυχές των ζώων είναι στην ουσία ανθρώπινες».

Οι Qiqiqtamiut, της περιοχής Baie d’Hudson, λένε πως για κάθε είδος υπάρχει κάτι σαν δεξαμενή ψυχών των οποίων ο αριθμός είναι περιορισμένος. Αυτές οι ψυχές κυκλοφορούν σε καθορισμένους κύκλους και η μετενσάρκωση συγκαταλέγεται σ’ αυτή τη δυναμική κυκλικότητα.

Τα πιο παλιά στοιχεία στο θέμα για την αντίληψη της ψυχής στους Inuits του Goenland, πριν την επίδραση του Χριστιανισμού, χρονολογούνται στον 18ο αι. Προέρχονται από τα γραπτά των λουθηριανών και μοραβών ιεραποστόλων. Γι’ αυτούς τους Inuits ο άνθρωπος αποτελείται από ένα σώμα, ένα όνομα και μία αθάνατη ψυχή. Μετά το θάνατο η ψυχή κατευθύνεται είτε προς έναν παράδεισο, που βρίσκεται στον κάτω κόσμο, είτε προς έναν κόσμο αιώνιας πείνας και κρύου, που βρίσκεται στον πάνω κόσμο.

Οι Αμερινδοί και οι Inuits πιστεύουν ότι ο Κόσμος αποτελείται από πολυάριθμους κόσμους, ορατούς και αόρατους, συσχετιζόμενους μεταξύ τους που εξελίσσονται με παρόμοιο τρόπο και στους οποίους συμμετέχουν με πολυάριθμους τρόπους. Η μετενσάρκωση είναι μέρος της πολύπλοκης δυναμικής διαδικασίας σχέσεων μεταξύ αυτών των κόσμων. Όταν θέλουν να πουν ότι ένα άτομο έχει ενσαρκωθεί, οι Ινδιάνοι Wet’Suwet’en λένε ότι «βαδίζει πάνω στη γη».

Αντιλήψεις για τη μετενσάρκωση στους Ινδιάνους της Β. Αμερικής

Οι Ινδιάνοι, Αμερινδοί και Inuits μιλούν για πολλούς τρόπους μετενσάρκωσης. Μερικοί μπορούν να συνυπάρχουν στην ίδια ομάδα, άλλοι όμως υπογραμμίζουν διαφορές από τη μία φυλή στην άλλη.

Οι Kwakiutl για παράδειγμα λένε ότι οι κυνηγοί επανέρχονται σαν λύκοι, οι ψαράδες σαν όρκες και οι υπόλοιποι σαν κουκουβάγιες ή σαν φαντάσματα. Όλοι περνάνε από αυτή τη διαδικασία για κάποιο συγκεκριμένο διάστημα και στη συνέχεια μετενσαρκώνονται σαν άνθρωποι (Boas 1896). Λένε επίσης ότι οι δίδυμοι είναι σολομοί ενσαρκωμένοι σαν άνθρωποι και ότι θα ξαναγίνουν σολομοί μετά το θάνατό τους. Οι Inuits λένε ότι ένα κακό άτομο μετενσαρκώνεται σε ζώο (Rasmussen 1927), οι Pomo της Καλιφόρνια λένε ότι ένα τέτοιο άτομο γίνεται ένα grizzly (αρκούδα) ή κροταλίας (φίδι που κάνει θόρυβο με την ουρά του) (Powers 1877). Οι Beaver λένε ότι η ανθρώπινη ψυχή μπορεί προσωρινά να βρει καταφύγιο σ’ ένα πουλί πριν ξεκινήσει τα ταξίδι της προς τον ουρανό. Υποστηρίζουν επίσης ότι η ψυχή μπορεί να εμφανιστεί με τη μορφή του φύλακα-αγγέλου της, κυρίως αν δεν έχει καταφέρει να βρει το δρόμο για τον Ουρανό, εξαιτίας του τρόπου που επήλθε ο θάνατος.

Οι Ινδιάνοι, οι Αμερινδοί και οι Inuits πιστεύουν ότι το ζώο έχει τη δυνατότητα να αποφασίζει για τη δική του μετενσάρκωση. Μπορεί να επιλέξει να μη μετενσαρκωθεί, αν οι άνθρωποι του συμπεριφέρθηκαν άσχημα. Οι Ινδιάνοι υποστηρίζουν ότι η ανθρώπινη και η ζωική συνείδηση έχουν τα ίδια δικαιώματα, ότι όλες οι μορφές ζωής των ζώων είναι εξίσου ευαίσθητες και εξελιγμένες όπως ο άνθρωπος. Το γεγονός ότι ένα ζώο μπορεί εξίσου να είναι το πνεύμα-φύλακας ενός ανθρώπινου όντος δείχνει ότι το ζώο δεν είναι ένα κατώτερο ον, χωρίς ψυχή ούτε πνεύμα, ένα είδος μάζας κρέατος ή ένα απλό αντικείμενο προς χρήση. Επειδή ζουν στην ίδια πραγματικότητα, η οποία χαρακτηρίζεται από ένωση, αλληλεξάρτηση, αλληλεπίδραση, συμβίωση, όλες οι συνειδήσεις είναι ίσες.

Για τον Ινδιάνο, το ανθρώπινο ον πρέπει να αναπτύξει και να διατηρήσει μαζί με το ζώο μία υψηλή ηθική σχέση, να εκδηλώσει προς αυτό έναν πολύ μεγάλο σεβασμό και να του φερθεί με τέτοιο τρόπο ώστε το πνεύμα του να μπορέσει να έχει μία πνευματική κατοικία, από την οποία θα ξαναενσαρκωθεί.

Πιστεύουν ότι αυτά τα όντα (τα ζώα) των οποίων αφαιρούν τη ζωή, επιλέγουν, αν τους έχουν συμπεριφερθεί καλά, να ξαναποκτήσουν σώμα για να ανταποκριθούν στις ανάγκες των ανθρώπων.

Αυτή η σχέση, αυτή η συμφωνία, είναι μία ευθύνη, ένας ηθικός κώδικας και ένα καθήκον, όπου η έλλειψη σεβασμού επιφέρει σοβαρές συνέπειες σ’ αυτόν τον κόσμο και στους άλλους, τόσο για το πνεύμα του θανατωμένου ζώου, όσο και για το πνεύμα αυτού που το σκότωσε. Δεν είναι το γεγονός της αφαίρεσης της ζωής του σώματος που είναι προβληματικό, είναι το κίνητρο, η κατάσταση του όντος και ο τρόπος με τον οποίο αυτή η ζωή αφαιρέθηκε. Στους Ινδιάνους Gitksan και Wet’suwet’en το γεγονός της αφαίρεσης ζωής με κακό τρόπο έχει άσχημες συνέπειες όχι μόνο πάνω σε πολλές γενιές, αλλά επίσης και σε πολλές μετενσαρκώσεις.

Στις αυτόχθονες αγροτικές κουλτούρες αυτή η συμφωνία και αυτή η δυναμική σύνδεση μεταξύ των διαφορετικών κόσμων, όπου η μετενσάρκωση είναι ένα θεμελιώδες γεγονός, χαρακτηρίζονται από το σεβασμό και τη διατήρηση του φυτικού κύκλου και των θερισμών.

Η ιδέα ότι ένα νεκρό παιδί μπορεί να ξαναγεννηθεί στην ίδια οικογένεια είναι ένα από τα κοινά στοιχεία στις διαφορετικές μορφές πίστης στη μετενσάρκωση. Στους Hurons, η μετενσάρκωση αναφέρεται ιδιαίτερα στο θέμα των βρεφών ή νεκρών παιδιών μικρής ηλικίας. Οι Blackfoot προσθέτουν ακόμα ότι τα νεκρά-γεννημένα βρέφη θα ξαναγεννηθούν. Ένας αρχηγός Hopi έλεγε ότι το ίδιο παιδί γεννήθηκε από αυτόν και τη γυναίκα του 4 φορές. Πολλά άλλα στοιχεία συσχετίζουν την ιδέα ότι τα βρέφη που γεννιούνται με δόντια ή με μαλλιά γκρι είναι ηλικιωμένα άτομα που ξανάρχονται.

Σ’ ένα μεγάλο αριθμό περιπτώσεων, όπου η μετενσάρκωση αφορά ενήλικες, υπάρχει μία σχέση μ’ ένα θάνατο βίαιο, πρώιμο ή παράξενο. Αυτή η σχέση ισχύει και για τα παιδιά. Οι Βlackfoot λένε ότι οι πολεμιστές που σκοτώθηκαν στη μάχη ξαναγεννιούνται και μπορούν να αναγνωριστούν από τα σημάδια γέννησής τους που αντιστοιχούν στα θανάσιμα τραύματά τους.

Οι Gitskan, της Β.Δ. Ακτής, ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για τη μετενσάρκωση των μεγάλων αρχηγών τους. Λαμβάνουν υπόψιν τους όλα τα σημάδια που θα μπορούσαν να τους υποδείξουν και να επιβεβαιώσουν μία τέτοια μετενσάρκωση. Είναι για παράδειγμα οι αναμνήσεις της πρόσφατης ενσάρκωσης ή ακόμα τα σημάδια της γέννησης. Λένε ότι όσο περισσότερο καιρό περνάει ένα άτομο στον άλλο κόσμο, τόσο λιγότερο οι αναμνήσεις και τα σημάδια γέννησης θα είναι φανερά.

Οι Gitskan διηγούνται ότι από τη στιγμή που οι γέροι της φυλής τους πιστεύουν ότι ένα παιδί θα μπορούσε να είναι η μετενσάρκωση ενός από τους μεγάλους αρχηγούς τους, θα προσπαθούσαν να το επιβεβαιώσουν. Θα του παρουσίαζαν μία σειρά από ρόπαλα πολέμου. Ένα από αυτά ανήκε στον αρχηγό του οποίου έψαχναν τη μετενσάρκωσή του σ’ ένα παιδί. Ο στόχος ήταν να επιβεβαιώσουν την ταυτότητα του ενσαρκωμένου αν το παιδί επέλεγε το σωστό ρόπαλο.

Οι Inuits λένε ότι το ανθρώπινο ον μπορεί να μετενσαρκωθεί αλλάζοντας φύλο. Παίρνουν τους σαμάνους τους ως παράδειγμα: ο σαμάνος ήταν αντίθετου φύλου στην προηγούμενη ζωή (Saladin d’ Anglure). Οι Hopi λένε ότι το παιδί που ξαναγεννιέται αλλάζει υποχρεωτικά φύλο. Ο αρχηγός Hopi, ο πιο υψηλός ιεραρχικά, δήλωσε ότι το παιδί του άλλαζε το φύλο του σε κάθε γέννηση. Στους Kwakiutl της κεντρικής ζώνης της Δυτικής Ακτής, έχουμε την αφήγηση μιας γριάς γυναίκας που ρώτησε έναν αρχηγό, αν μπορούσε να επιστρέψει σ’ αυτόν ενσαρκωμένη ως παιδί του και ότι αυτός θα αποφάσιζε αν έπρεπε να γεννηθεί σαν κορίτσι ή αγόρι.

Οι Inuits και οι Ινδιάνοι της βόρειας ζώνης της Δ. Ακτής υποστηρίζουν ότι ένας άνθρωπος μπορεί να ενσαρκωθεί σε πολυάριθμους ανθρώπους μέσα στην ίδια κοινότητα. Ανάμεσα στους Inuits το ίδιο πρόσωπο μπορεί να ενσαρκωθεί σε πολυάριθμες διαφορετικές κοινότητες. Αυτό το θέμα των πολυάριθμων μετενσαρκώσεων μοιάζει να σχετίζεται με την ιδέα ότι η δύναμη και κάποια προσωπική ενέργεια που ανήκε στα προηγούμενα πρόσωπα - φορείς ενός ονόματος μεταφέρονται στο νέο «φορέα» του ονόματος.

Οι Beaver της υποαρκτικής ζώνης του ποταμού Mackenzie περιμένουν να ξαναβρούν στον ενσαρκωμένο τα ίδια ψυχολογικά χαρακτηριστικά και συνήθειες της προηγούμενης προσωπικότητας.

Η μετενσάρκωση παίζει επίσης ένα σημαντικό ρόλο στη δυναμική, την κατάσταση και τη διατήρηση του συστήματος των γονεϊκών σχέσεων. Για παράδειγμα, οι Beaver λένε ότι τα όντα ξανάρχονται, έτσι ώστε να μπορούν να παντρευτούν τις ίδιες κατηγορίες προσώπων.

Οι Αμερινδοί και οι Inuits δίνουν σε έναν νεογεννημένο το όνομα ενός μέλους της οικογένειας που έχει πεθάνει, επειδή πιστεύουν ότι μπορεί το παιδί να είναι η ενσάρκωσή του ή επειδή μία δύναμη και μία σύνδεση ιδιαίτερα πνευματικές υπάρχουν ανάμεσα σ’ αυτόν και το παιδί.

Γνωρίζουμε ότι για τους αυτόχθονες της Αμερικής του Βορρά η πράξη του «να δοθεί ένα όνομα» είναι πολύ μεγάλης σημασίας και πρωτεύοντος ρόλου σε όλα τα επίπεδα. Το όνομα θεωρείται μία δύναμη, ένα σύνολο δυνάμεων, ένα ον ή ένα σύνολο βαθμών όντος. Το να δοθεί σ’ έναν νεογεννημένο το όνομα ενός προγόνου, σημαίνει ότι αυτό το νέο άτομο είναι στην πραγματικότητα αυτός ο πρόγονος ή ότι αυτός ο πρόγονος συνδέεται «μαγικά» μ’ αυτό το νέο πρόσωπο ή ακόμα ότι προστατεύεται από τη σύνδεση με τους προγόνους και τα τοτέμ.

Η σημασία της πίστης στη μετενσάρκωση στους Ινδιάνους της Β. Αμερικής

Στην εκπαίδευση και την παιδαγωγική των Αμερινδών και των Inuits η μετενσάρκωση έχει μία κεντρική θέση. Γι’ αυτούς η εκπαίδευση θεμελιώνεται στο ξύπνημα των αναμνήσεων που πηγαίνουν πιο μακριά από την παρούσα ύπαρξη. Η μάθηση είναι λοιπόν το να ξαναθυμηθείς τον εαυτό σου. Πιστεύουν ότι η προσεκτική παρατήρηση είναι το μέσο να ξαναγυρίσεις. Μετά από αυτό η ζωή η τωρινή είναι ανάπτυξη και εμπλουτισμός.

Αυτό αληθεύει για όλα τα παιδιά και όχι μόνο για το παιδί που φημίζεται ότι είναι η μετενσάρκωση ενός γνωστού προσώπου ή για το παιδί που δηλώνει το ίδιο ότι έχει αναμνήσεις από την προηγούμενη ζωή. Οι σαμάνοι έχουν αναλάβει έναν σημαντικό ρόλο, επειδή, γνωρίζοντας τη γλώσσα του παιδιού, μπορούν να καταλάβουν τις επιθυμίες των παιδιών που συνδέονται με την προηγούμενη ζωή και έτσι «προσανατολίζουν» το παιδί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Η ινδιάνικη και η inuits εκπαίδευση αποτελεί, λοιπόν, κάτι πολύ περισσότερο από έναν απλό εγκεφαλικό προγραμματισμό .

Υπάρχουν συγχρόνως πολυάριθμες ομοιότητες και πολυάριθμες διαφορές μεταξύ αυτών των αντιλήψεων για τη μετενσάρκωση. Όλα τα δεδομένα που σχετίζονται με τη μετενσάρκωση βοηθούν με μοναδικό τρόπο στο να καταγραφούν και να κατανοηθούν όσο το δυνατόν καλύτερα, οι διαφορετικές κουλτούρες των αυτοχθόνων. Αλλά παραδόξως, δεν βοηθούν πραγματικά στην καλύτερη κατανόηση της μετενσάρκωσης.

Είμαστε συνειδητοί του γεγονότος ότι οι αυτόχθονες ιδέες πάνω στη μετενσάρκωση είναι ουσιώδεις και απαραίτητες στην προσπάθεια για την κατανόηση των πολυάριθμων διαστάσεων της πραγματικότητας τους, για παράδειγμα, της κοσμολογίας τους, των συστημάτων των σχέσεων γονεϊκότητας, της επιλογής των ονομάτων που δίνονται στα άτομα (naming), των επικήδειων τυπικών, των αντιλήψεων για την ταυτότητα, για τον εαυτό, για το γένος, της ψυχολογίας και της εκπαίδευσης κτλ. Έτσι, τα όρια της κατανόησής μας για τη μετενσάρκωση είναι επίσης τα όρια για την κατανόηση των πολιτισμών που μελετάμε.

Από όλες τις έρευνες καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η μετενσάρκωση συνδέεται άμεσα με την αντίληψη και τη γνώση της ταυτότητας, των αρχών, της δομής και της λειτουργίας του ανθρώπινου όντος. Συνδέεται επίσης με την άποψη για το σύμπαν, για τις σχέσεις ανάμεσα στο σύμπαν και στο ανθρώπινο ον και με την έννοια της εξέλιξης όλων αυτών.

Πώς να καταλάβουμε καλύτερα αυτές τις αντιλήψεις; Είναι εφικτό;

Όλα αυτά υποδηλώνουν την αναγκαιότητα του να γίνει καλύτερα κατανοητή η μετενσάρκωση και να της δοθεί ένα αντιληπτικό πλαίσιο, συμπληρωματικό και διαφορετικό που να επιτρέπει την κατανόησή της. Συμπληρωματικό, επειδή δεν πρόκειται να αντικατασταθούν αυτά που ήδη υπάρχουν, διαφορετικό, επειδή θα πρέπει να εντάξει και να λάβει υπόψιν όλες τις ομοιότητες και τις διαφορές, όλες τις διαστάσεις που υπήρξαν και ήρθαν στο φως και κυρίως αυτές που χτυπούν τα όρια των σημερινών αντιλήψεων.

Η μεγάλη δυσκολία είναι ότι η ίδια η φύση του θέματος (ψυχή, μετενσάρκωση, πνεύμα, παραψυχολογία κλπ.) επιβάλει αναγκαστικά μία αμφισβήτηση των φιλοσοφικών βεβαιοτήτων και των υπονοούμενων προκαταλήψεων, πάνω στις οποίες ζει ο δυτικός πολιτισμός.

Καταλαβαίνουμε πολύ καλά σήμερα ότι οι Ιησουΐτες δεν μπορούσαν να αντιληφθούν την πνευματικότητα των Hurons. Πράγματι, για τους Ιησουΐτες, η ψυχή είναι μοναδική, αδιαίρετη και αξεχώριστη από το σώμα στη ζωή. Μετά το θάνατο, ακολουθεί μία γραμμική πορεία από τη γη στον ουρανό. Πώς θα μπορούσαν να δεχτούν τις 5 ψυχές των Hurons και τη μετενσάρκωση;

Αλλά το δικό μας σύγχρονο λογικό αντιληπτικό πλαίσιο, ακόμα κι αν έγινε πιο πολύπλοκο και απελευθερώθηκε από μερικά εμπόδιο, δεν το επιτρέπει περισσότερο. Κερδίσαμε σε μέθοδο, σε λεπτότητα ανάλυσης, έχουμε πιο πολύπλοκες θεωρίες, πιο σοφιστικέ εργαλεία, αλλά δεν έχουμε αγγίξει ακόμα ούτε τις πεποιθήσεις μας ούτε τις προκαταλήψεις μας.

Η καρδιά του προβλήματος και κυρίως ο δρόμος για τη λύση του εμπεριέχονται στη σκέψη αυτού του Ιησουΐτη του XVIII αι. πάνω στο θέμα της πίστης των Hurons και στην επίδραση αυτών των τελευταίων. «Είναι διασκεδαστικό να ακούσετε τους Hurons να μιλάνε για τις ψυχές τους… Πιστεύουν ότι η ψυχή διαιρείται και θα συναντούσατε τη μεγαλύτερη δυσκολία του κόσμου στο να τους κάνετε να πιστέψουν ότι η ψυχή μας βρίσκεται στο σύνολό της σε όλα τα μέρη του σώματος. Θεέ της αλήθειας, τι άγνοια και ηλιθιότητα!»

«Ζήσε σιωπηλά. Είσαι τρελός. Αναρωτιέσαι για πράγματα που δεν γνωρίζεις εσύ ο ίδιος». Είναι η απόσταση ανάμεσα στη θεωρία και το βίωμα που φανερώνεται εδώ. Η λύση προϋποθέτει την άμεση εμπειρία της συνείδησης, το συνολικό βίωμα, και όχι μόνο τη λογική πίστη ή την αναλυτική λογική.

Έτσι, ιδεολογικά, αυτό το συμπληρωματικό αντιληπτικό πλαίσιο οφείλει να φέρει ένα corpus γνώσεων, συγκεντρώνοντας με έξυπνο τρόπο τα αποτελέσματα των εμπειριών που έχουν βιωθεί και σχετίζονται με τον τομέα στον οποίο καταγράφονται οι ιδέες για τη μετενσάρκωση. Μιλάνε για ψυχή, για πολλαπλές διαστάσεις της ψυχής, για το πνεύμα, για τα πνεύματα, για την εξέλιξη της συνείδησης μέσα στα σωματικά όρια, για διαιρέσεις, για λεπτοφυείς ενέργειες, για την αθανασία, για διαφορετικούς κόσμους κλπ. Πρόκειται αναγκαστικά για έναν πνευματικό τομέα, για γνώσεις των διαστάσεων του αόρατου και ενός κόσμου εμπειριών και ιδιαίτερων σκέψεων, καλά προσαρμοσμένων στο αντικείμενό τους.

Ο Εσωτερισμός

Ένα τέτοιο corpus υπάρχει. Σχηματίζει αυτό που ονομάζουμε σήμερα «εσωτερισμό». Η έντονη απόρριψη που γενικά αυτή η λέξη προκαλεί, από τότε που γράφτηκε ή ειπώθηκε, είναι σύμπτωμα ενός προβλήματος που ανήκει περισσότερο στον τομέα του τυφλού συναισθηματισμού παρά της φωτισμένης και ξεκάθαρης λογικής. Όπως και να ‘χει, αυτή η παράλογη και παρορμητική αντίδραση δεν πρέπει να μας εμποδίσει να πούμε ότι υπάρχει μία γνώση πολύ καλά θεμελιωμένη, πλούσια από χιλιάδες βιωμένες εμπειρίες.

Αυτή η γνώση συγκεντρώθηκε φανερά στο μνημειώδες έργο της Ε.Π.Μπλαβάτσκυ, στο τέλος του 19ου αι. Παρότι η Μπλαβάτσκυ και το έργο της δέχτηκαν πολυάριθμες επιθέσεις συκοφαντικές και ψευδείς, σημαντικά πρόσωπα αναγνώρισαν την αξία των έργων της (Άλμπερτ Αϊνστάιν, Γκάντι, κλπ.). Στις μέρες μας η αποκατάσταση της Μπλαβάτσκυ βρίσκεται σε εξέλιξη.

Ο Εσωτερισμός δεν είναι αποκρυφισμός. Όπως ακριβώς και η λογική, είναι ένας τρόπος σοβαρής σκέψης, λογικής και μεθοδικής, θεμελιωμένης πάνω στην εμπειρία και καλά προσαρμοσμένης στο αντικείμενο της. Η διαφορά είναι το πεδίο μελέτης. Η λογική σκέψη μελετάει τις ορατές διαστάσεις, η εσωτερική σκέψη τις αόρατες. Αυτή η γνώση παρουσιάζεται σ’ εμάς για να μας βοηθήσει να πάμε πιο μακριά και ίσως για να μπορούμε μια μέρα να αναρωτηθούμε πάνω σε πράγματα που θα έχουμε πάψει να αγνοούμε.

Θα ήταν λυπηρό να επιμένουμε στην αυθαίρετη απόρριψή του και να περιοριστούμε έτσι να βρούμε έξυπνα αυτή τη γνώση που σίγουρα θα μας επέτρεπε να καταλάβουμε πολύ καλύτερα όλες αυτές τις κουλτούρες τις μη υλιστικές που έχουν θεμελιωθεί στις αόρατες διαστάσεις.

Και είναι σίγουρο ότι μπορεί να μας οδηγήσει επίσης να καταλάβουμε καλύτερα τον εαυτό μας, να μεταλλάξουμε τις σχέσεις προς τους ομοίους μας και τη φύση και εν τέλει να αποκτήσουμε μία κάποια αίσθηση του μέλλοντος και του πεπρωμένου.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Hultkrantz, Ake. 1953. Αντιλήψεις για την Ψυχή στους Ινδιάνους της Β. Αμερικής: Μία μελέτη στην Εθνολογία Θρησκειών. Stockholm: Ethographical Museum of Sweden Monograph Series, Publicatio 1: 7-544.
Turner, Edith. 1994. Η μετενσάρκωση στους Inupiaq: Κοσμολογική Κυκλικότητα. In American Rebirth, edited by Antonia Mills and Richard Slobodin. University of Toronto Press Inc.
Richard - Nafarre, Noel. 1991. Έλενα Πέτροβνα Μπλαβάτσκυ ή η Απάντηση της Σφίγγας. Βιογραφία. Παρίσι. Εκδόσεις Francois de Villac