Δούλεψα στην Κριμαία κατά την περίοδο 2007-2008. Όλα ήταν πολύ ήσυχα, αλλά οι Ρώσοι από τότε είχαν ήδη ξεκινήσει να μοιράζουν διαβατήρια σε οποιονδήποτε Ουκρανό τους το ζητούσε. Ωστόσο, πρέπει να κατανοήσουμε την πολιτική της Ρωσίας άσχετα αν διαφωνούμε με αυτήν.
Η ένταξη των 10 νέων κρατών μελών - ανάμεσά τους η Πολωνία, η Ουγγαρία, η Εσθονία, η Λετονία, κ.λπ. - στην Ευρωπαϊκή Ένωση πριν από 10 χρόνια ήταν ένα αξιοσημείωτο επίτευγμα και μια μοναδική στιγμή για την ιστορία αυτών των χωρών, την ώρα μάλιστα που η Ρωσία βρισκόταν ακόμη βυθισμένη στο χάος της διαλυμένης ΕΣΣΔ που άφησε πίσω του ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ.
Πρέπει να τονίσουμε εδώ ότι η Ρωσία έχει άλλη πολιτική για το "εγγύς εξωτερικό" και άλλη για το "εξωτερικό".
Αυτή είναι μια θεμελιώδης διάκριση και για την Ρωσία "εγγύς εξωτερικό" σημαίνει οι χώρες που βρίσκονται στη σφαίρα επιρροής και ελέγχου της. Αυτός είναι και ο λόγος που η Ρωσία ποτέ δεν αποδέχθηκε την ανεξαρτησία της Ουκρανίας. Η πρώην υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Κοντολίζα Ράις,
έγραψε το Μάρτιο του τρέχοντος έτους σχετικά με τη συνάντηση που είχε με τον Πούτιν το 2004: "Ο Βλαντιμίρ Πούτιν και εγώ βρισκόμασταν στο γραφείο του στο προεδρικό εξοχικό στα τέλη του 2004, όταν (ο τότε πρωθυπουργός Βίκτορ) Γιανουκόβιτς εμφανίστηκε ξαφνικά από ένα πίσω δωμάτιο . Ο Πούτιν ήθελε να φτάσουμε την συζήτηση όσο γινόταν γρηγορότερα σε αυτό το σημείο. «Είναι ο άνθρωπος μου, η Ουκρανία είναι η δική μας»μου είπε. «Και μην το ξεχνάς» συμπλήρωσε, αναφέρει η Ράις.
Υπό τον Πούτιν η Ρωσία,κατάφερε να ξεπεράσει το χάος που άφησε πίσω της η διακυβέρνηση του Μπόρις Γέλτσιν και αναπτύχθηκε οικονομικά κυρίως χάρη στην ενεργειακή της δύναμη.
Το πρώτο μεγάλο λάθος που έκανε η Δύση στην Ουκρανία ήταν ότι απέτυχε να υποστηρίξει επαρκώς την Γιούλια Τιμοσένκο στις προεδρικές εκλογές της χώρας το 2010 κι έτσι επέτρεψε στον Γιανουκόβιτς να μπει στο παιχνίδι. Ενώ η Τιμοσένκο έχει κάνει σαφώς μια περιουσία από την πολιτική, ήταν πολύ λιγότερο διεφθαρμένη από τον Γιανουκόβιτς και έκανε κάποιες μεταρρυθμίσεις.
Ο Πούτιν κατάφερε σιγά σιγά να βάλει τις βάσεις στην άποψη του για τη Δύση και ιδίως για την Ευρώπη, ότι είναι διεφθαρμένη, ενδιαφέρεται κυρίως για τα χρήματα και είναι μια κοινωνία γεμάτη ομοφυλόφιλους και παιδόφιλους.
Η Ρωσία αυξάνεται, γίνεται όλο και ισχυρότερη μέσα από αυτές τις απόψεις. Ακόμη και στην αντίδραση της Δύσης στην Ουκρανική κρίση, ο Πούτιν βλέπει τις κυρώσεις εναντίον του ως μια ευκαιρία και ως μια δοκιμή της αντοχής της Ρωσίας και επίσης, όπως παντού, επιτρέπει στην «παρέα» του να βγάζει ακόμη περισσότερα χρήματα από την υπέρβαση των κυρώσεων. Περισσότερες κυρώσεις σημαίνει αντίσταση της Ρωσίας στις διαπραγματεύσεις που την καθιστούν στα μάτια του κόσμου τουλάχιστον ισχυρότερη.
Η Δύση πιστεύει ότι σε αυτό το παιχνίδι υπάρχουν ορισμένοι βασικοί κανόνες, αλλά ο Πούτιν έχει άλλη λογική. Η ρωσική ιδιοφϋια στο σκάκι και ακτιβιστής κατά του Πούτιν, Γκάρι Κασπάροβ έγραφε πρόσφατα: «Έπαιζα σκάκι με την 4χρονη κόρη μου και εκείνη επειδή μετά τις πρώτες τέσσερις κινήσεις βαρέθηκε, πήρε τη βασίλισσα μου, την έβαλε στο στόμα της και μου είπε "κέρδισα"».
Ο Πούτιν και τα συμφέροντα του στενού πυρήνα των συνεργατών του είναι ο μόνος κανόνας για τη Ρωσία, ενώ το ίδιο το συμφέρον της χώρας, έρχεται στη συνέχεια.
Ένα ακόμη κρίσιμο λάθος της ΕΕ ήταν να «ανεβάσει» και να προτείνει τη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου με την Ουκρανία, η οποία παρουσιάστηκε ως επιλογή του έθνους μεταξύ της Ρωσίας και της ΕΕ, και, στη συνέχεια, ακόμη χειρότερα, να την αναβαθμίσουν σε συμφωνία σύνδεσης. Ένας άλλος τρόπος για να γίνει αυτό ήταν μέσω προκαταρκτικών διαπραγματεύσεων με τη Ρωσία και στη συνέχεια να παρέχουν ευκαιρίες για τη μελλοντική ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ.
Η Επανάσταση της EuroMaidan κατά κύριο λόγο ξεκίνησε από ανθρώπους που είχαν εντελώς απηυδήσει απο την τεράστια διαφθορά και την περιφρόνηση του Γιανουκόβιτς για τους ανθρώπους και, φυσικά από την επιθυμία τους να είναι πιο κοντά στην ΕΕ. Το καθεστώς του Πούτιν μπορεί να είναι εξαιρετικά διεφθαρμένο, αλλά επέτρεψε στη ρωσική οικονομία να αναπτυχθεί, ενώ ο Γιανούκοβιτς φεύγοντας σήκωσε όλα τα χρήματα που μπορούσε και τώρα αποδεικνύεται ότι πάνω από το 70% των τραπεζών στην Ουκρανία ελέγχονταν από την «οικογένεια» του.
Ο εφιάλτης του Πούτιν είναι ότι μια ελεύθερη και ανεπτυγμένη Ουκρανία θα οδηγούσε αναπόφευκτα σε μια παρόμοια Επανάσταση τύπου EuroMaidan στη Ρωσία, αργά ή γρήγορα. Ο Πούτιν αυτές τις μέρες βλέπει τον Γιανουκόβιτς ως το μεγαλύτερο λάθος του αλλά εξακολουθεί να τον ενθαρρύνει για να χρηματοδοτεί τους αυτονομιστές, και θα τον «πετάξει» όταν θα πάψει να του είναι χρήσιμος.
Οι εισβολές του πρώην προέδρου των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους στο Ιράκ και το Αφγανιστάν νομιμοποίησαν επίσης τις στρατιωτικές επεμβάσεις κατά των ξένων χωρών, με το πρόσχημα της δράσης κατά των τρομοκρατών. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η Δύση να κάνει τα στραβά μάτια για την Τσετσενία. Το ερώτημα λοιπόν τώρα είναι: Θα τολμήσει η Ρωσία να εισβάλει ανοιχτά στην Ουκρανία;
Η Δύση μέχρι τώρα παίζει σταθερά το χαρτί των κυρώσεων ξεκαθαρίζοντας ότι στο θέμα της Ουκρανίας «δεν θα υπάρξει στρατιωτική λύση». Αυτό στην ουσία είναι μια ανοικτή πρόσκληση προς τον Πούτιν για να εισβάλει δήθεν έστω με το πρόσχημα της προστασίας των Ρώσων στην Ουκρανία. Δεν είμαι στρατιωτικός, αλλά αν οι Ρώσοι "περάσουν την κόκκινη γραμμή" της εισβολής, η Δύση θα αντιδράσει με πολλούς τρόπους, όπως για παράδειγμα αφαιρώντας από τη Ρωσία τη διοργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου, το 2018.
Ως εκ τούτου, εάν και όταν εισβάλλουν, είναι πιθανό να θέλουν να καταλάβουν αμέσως το Κίεβο, την Οδησσό (το μεγαλύτερο λιμάνι της Μαύρης Θάλασσας) και το Λβιβ όπου βρίσκεται η «καρδιά» του κινήματος διαμαρτυρίας της Ουκρανίας. Το Λβιβ βρίσκεται μόλις 60 χιλιόμετρα μακριά από τα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Μπορεί να σταματήσει μια εισβολή;
Οι θύτες μπορούν να σταματήσουν μόνο με τη βία. Το σχέδιο του Πούτιν είναι να φτάσει μέχρι την Ουκρανία, τη Μολδαβία και στη συνέχεια να προχωρήσει μέχρι την Βαλτική και την Πολωνία, δοκιμάζοντας πλέον ανοιχτά την αποφασιστικότητα του ΝΑΤΟ. Μια επιλογή θα ήταν τα Ηνωμένα Έθνη να στείλουν ειρηνευτικές δυνάμεις στην Ουκρανία, ειδικά κοντα στα σύνορα με τη Ρωσία και να δημιουργήσουν μια ζώνη απαγόρευσης πτήσεων. Αλλά αυτό θα έπρεπε να είχε γίνει όταν η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία.
Μπορεί η σύγκρουση να διευθετηθεί μέσω διαπραγματεύσεων; Ένας από τους λόγους για τους οποίους η Ρωσία θέλει να κερδίσει κι άλλο έδαφος είναι ότι αυτό ενισχύει τη διαπραγματευτική της θέση.
Αν ο Πούτιν εισβάλλει στην Ουκρανία, αυτό θα σημαίνει μια υστερική μαζική έξοδο προς τη Δύση κυριολεκτικά εκατομμυρίων ανθρώπων. Οι εκτιμήσεις λένε ότι ήδη 20.000 - 70.000 άνθρωποι από τα ανατολικά της χώρας έχουν ήδη μετακινηθεί στο Λβιβ και ακόμη περισσότεροι στο Κίεβο. Είναι η Πολωνία και η ΕΕ προετοιμασμένοι για την επόμενη μέρα; Ή στην Πολωνία θα αναγκαστεί η ΕΕ να σταματήσει τους ανθρώπους που προσπαθούν να διασχίσουν τα σύνορα με τη βία;
*Ο Richard Rozwadowski έχει εργαστεί για τη γεωργική πολιτική για 10 χρόνια στην Ουκρανία και για 25 χρόνια στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη.
0 comments
Δημοσίευση σχολίου