Είναι προκαθορισμένη η Μοίρα του ανθρώπου;

Υπάρχει πεπρωμένο;
Πεπρωμένο, μια λέξη που περικλείει μέσα της την ανθρώπινη μοίρα, την τύχη, και κατ΄ επέκταση, το προκαθορισμένο. Οι απόψεις των ερευνητών γύρω από το πεπρωμένο και την τύχη διίστανται. Αλήθεια τι είναι πεπρωμένο και τι τύχη;

Ενα από τα συνταρακτικότερα προβλήματα, που έθετε ανέκαθεν, πριν την ανθρώπινη διανόηση, η παρατήρηση και η πείρα, υπήρξε το αν οι λεπτομέρειες της ζωής είναι προκαθορισμένες από κάποια μυστηριώδη δημιουργική δύναμη. Δηλαδή, αν υπάρχει ειμαρμένη, οπότε ο άνθρωπος αναγκαία είναι απλώς ε-τεροκίνητο όργανο κάποιας τραγικής ανάγκης, είτε τυφλής και μοιραίας, είτε κακοποιού.

Πράγματι, ανέκαθεν παρατηρήθηκε από τη λαϊκή πείρα, ότι η πρόγνωση του μέλλοντος ήταν δυνατή, ιδίως από ορισμένα άτομα, είτε κατά τον ύπνο (προμαντευτικά όνειρα), είτε υπό τύπον χρησμών (Πυθίες-μαντεία), όπως επίσης και η ύπαρξη τυχερών και άτυχων ατόμων.

Ο Αριστοτέλης λέει:
Όταν εν τω υπνούν, καθ' εαυτής γένηται η ψυχή, τότε, την ιδίαν αποβαλούσα φύσιν, προμαντεύεται και προαγορεύει τα μέλλοντα

Η εντύπωση από τις μακρόχρονες αυτές παρατηρήσεις υπήρξε ζωηρή, ιδίως στους ασιατικούς λαούς, ώστε να θεμελιωθεί και να πιστεύει ο άνθρωπος στο Κισμέτ - Πεπρωμένο. Στους μετέπειτα αιώνες υπήρξε το θεμέλιο της Αιτιοκρατίας
(Determinismus).
Εννοείται ποια ολέθρια επίδραση μπορεί να έχουν παρόμοιες πεποιθήσεις, για την κοινωνική ζωή γενικά και για την πρόοδο ιδιαίτερα. Από τη στιγμή που το άτομο θα πιστέψει ότι όλα είναι προκαθορισμένα στη ζωή, τα πάντα καταρρέουν. Δεν υπάρχει ούτε πρόοδος, ούτε κανένα ιδανικό για το παρόν, ούτε ελπίδα για το μέλλον.

Βέβαια, στη φύση υπάρχουν ανέκαθεν προκαθορισμένα γεγονότα, τα οποία μάλιστα εμφανίζονται με μαθηματική ακρίβεια. Όπως, λόγου χάρη, οι εκλείψεις, η εμφάνιση κομητών ή διαττόντων αστέρων. Επίσης, η περιοδική εναλλαγή των εποχών του χρόνου, η άνθηση και η καρποφορία, η ακμή και η παρακμή κ.λπ. Ο προκαθορισμός όμως των δεύτερων γίνεται μόνο σε αδρότατες και γενικές γραμμές, ποτέ όμως λεπτομερώς.

Ποτέ, δηλαδή, η μια εποχή δεν διαδέχεται την άλλη απότομα και σε μαθηματικώς ορισμένη ώρα, όπως συμβαίνει στις εκλείψεις. Το καλοκαίρι ποτέ δεν διαδέχεται την άνοιξη σε ορισμένη ημέρα και ώρα, αλλά άλλοτε νωρίτερα και άλλοτε αργότερα, ανάλογα με τις άλλες γενικότερες συνθήκες. Οι άνθρωποι ποτέ δεν γερνούν μεμιάς και σε ορισμένη ώρα και ηλικία. Για τον καθένα η παρακμή και το γήρας έρχονται νωρίτερα ή αργότερα, ανάλογα με το είδος της ζωής και της ζωτικότητας του οργανισμού του.

Ώστε όλα στον κόσμο δεν συντελούνται με τη μηχανική ακρίβεια των ουρανίων κινήσεων. Εξάλλου και η φύση, στην αέναη εξέλιξη της, φαίνεται διαρκώς αμφιρρέπουσα και πειραματίζεται προς όλες τις κατευθύνσεις.

Μια απόδειξη ότι δεν υπάρχει αυστηρά προκαθορισμένο πεπρωμένο, εκτός των μεγάλων φυσικών νόμων είναι, όπως θα δούμε, ότι οι προρρήσεις ουδέποτε σχεδόν πραγματοποιούνται επακριβώς αλλά πάντοτε παραλλαγμένες. Πρέπει, λοιπόν, να εξετάσουμε σε βάθος και προς κάθε κατεύθυνση, μήπως υπάρχει καμία άλλη εξήγηση των φαινομένων αυτών.

Επί αιώνες ολόκληρους οι δογματικές θρησκείες, επειδή δεν έβρισκαν καμία εξήγηση, περιορίζονταν να τα αποδίδουν σε θεία τιμωρία ή δοκιμασία της πίστης. Η σοφιστική, όμως, και βεβιασμένη αυτή εξήγηση δεν έπειθε όσους δεν ήταν τυφλωμένοι από τους δογματικούς φανατισμούς.

Ήταν φανερό ότι ο εκ γενετής παράφρων, όπως και το μωρό που πεθαίνει από διφθερίτιδα, δεν ήταν δυνατόν να έχουν αμαρτήσει στην κοιλιά της μητέρας τους.

Ακόμη και ως προς τη μαθηματική ακρίβεια των λεπτομερειών, δύσκολα μπορούμε να φέρουμε σαν παράδειγμα τις κινήσεις των ουρανίων σωμάτων, όπως μας διδάσκει η αστρονομία. Πολλές φορές η δίοδος νέου κομήτη αναγκάζει τα άστρα να παρεκκλίνουν, έστω και ελαφρά, από τη συνηθισμένη τροχιά τους.

Σήμερα δε η αρχή της Απροσδιοριστίας αποδεικνύει ακόμη τρανότερη την αλήθεια αυτή.
  Θα ήταν πράγματι κωμικό αν επιμέναμε να βλέπουμε προκαθορισμένο πεπρωμένο σε ασήμαντες λεπτομέρειες της ζωής. Όπως, λόγου χάρη, η κίνηση της ουράς ενός σκύλου, η ταλάντευση του κλαδιού, το λιώσιμο ενός μυρμηγκιού από τον τροχό του αυτοκινήτου που περνάει.

Ο Αϊνστάιν έλεγε, ότι σε όλες αυτές τις μικρολε-πτομέρειες της ζωής,δεν θα ήταν γελοίος ανθρωποκεντρισμός να διακρίνει ο άνθρωπος τον εαυτό του από τις άλλες μορφές της ζωής, όταν η φυσική σήμερα μας διδάσκει ότι δεν υπάρχει μόνο ύλη αλλά και ενέργεια και ότι η μία και η ίδια μορφή ενέργειας αποτελείτο Σύμπαν;...

Και όντως, τι μπορεί να είναι η πορεία μιας ανθρώπινης ζωής για το Σύμπαν και την αιωνιότητα...!