Παράλληλα σύμπαντα: υπάρχουν περισσότεροι κόσμοι εκεί έξω…Τα Φαντάσματα του Everett

Υπάρχουν πολλοί κόσμοι εκεί έξω; Ζούμε σε πολλά σύμπαντα ή είμαστε περιορισμένοι σε αυτό μόνο; Μπορούμε να τους εξηγήσουμε με τους νόμους των μαθηματικών και της φυσικής; Και αν ναι μπορούμε να τους αντιληφθούμε σε κάποιο επίπεδο;

Θέμα της επιστημονικής φαντασίας, μεταφυσική απορία αλλά και ζήτημα έρευνας σπουδαίων μαθηματικών και φυσικών ο κόσμος των πολλαπλών συμπάντων είναι πιθανό και πολύ, πολύ σοβαρό ενδεχόμενο.

Ήδη σοβαρή υπόθεση της κβαντομηχανικής από τα μέσα του προηγούμενου αιώνα έχει γίνει βάση για πολλές, σοβαρές επιστημονικές θεωρίες και συνεχίζει σήμερα, με όλο τον τεχνολογικό εξοπλισμό του 21ου αι. να γεννάει νέες. Την ιδέα πρωτοέριξε στην επιστημονική αρένα ο Hugh Everett, μεταπτυχιακός φοιτητής στο πανεπιστήμιο του Πρίνστον ο οποίος πρότεινε την εφαρμογή των κβαντομηχανικών εξισώσεων σε όλα τα επίπεδα υποστηρίζονταν στην ουσία ένα «πολυσύμπαν» από παράλληλα σύμπαντα που θα κάλυπταν κάθε δυνατότητα της φυσικής.

 

Τα παράλληλα σύμπαντα του H. Everett

Ο Νίκος Ταμπάκης στο βιβλίο του Από τη Φυσική στη Μεταφυσική περιγράφει πολύ όμορφα την παράτολμη θεωρία που εισήγαγε ο φυσικός με τον τίτλο «Τα Φαντάσματα του Everett»:Ο Η. Everett ήταν ένας νεαρός φυσικός που δουλεύοντας τη διατριβή του στα 1957 είχε μια εξωφρενική ιδέα. Μια ιδέα που αν την άκουγαν οι συμφοιτητές του θα κάγχαζαν, όχι όμως και ο καθηγητής του, ο διάσημος φυσικός J. Wheeler. O Wheeler βρήκε την ιδέα του Everett συναρπαστική, την αγκάλιασε με το κύρος του και την προώθησε. ….

Η εξωτική ιδέα του Everett ήταν πως υπάρχουν πολλοί πραγματικοί κόσμοι –ένας από τους οποίους είναι και αυτός που ζούμε- και στον καθένα τους πραγματώνεται και από ένα από τα πιθανά αποτελέσματα του Ψ! (ο όρος Ψ από την πιθανοκρατική εκδήλωση του περίφημου γάτου του Schrodinger στην διάσημη θεωρητική εξίσωση-πείραμα που στην ουσία προσπαθεί να λύσει το αίνιγμα «σωμάτιο ή κύμα» για τη φύση του μικρότερου σωματιδίου του φωτός και κατ’ επέκταση του κόσμου ολόκληρου) Για τον Everett o νεκροζώντανος γάτος μπορούσε να είναι σε έναν κόσμο ζωντανός και σε κάποιον άλλο νεκρός.

Στη θεωρία του το Ψ εξελίσσεται με συνέχεια και καθένα από τα υπόλοιπα πιθανά αποτελέσματα εμφανίζεται επίσης συγχρόνως, όχι όμως στον κόσμο που ζούμε αλλά σε κάποιον άλλον άγνωστο κόσμο, και μάλιστα σε τόσους κόσμους όσους δίνει η πιθανότητα του αποτελέσματος όπως την υπολογίζει η σχολή της Κοπεγχάγης. Η ερμηνεία του Εverett γράφει ο Νίκος Ταμπάκης στο σημείο αυτό σταματά τις ενοχλητικές ερωτήσεις, δηλώνοντας ότι οι άπειροι αυτοί κόσμοι δεν είναι ανιχνεύσιμοι από τον κόσμο που ζούμε και γενικότερα δεν επικοινωνούν μεταξύ τους. Και σημειώνει πως αυτό που έκανε εντύπωση ήταν πως όσο κι αν φαίνεται εξωφρενική έχει ένα μεγάλο πλεονέκτημα: από μαθηματικολογικής πλευράς δουλεύει θαυμάσια εξαφανίζοντας κάποια από τα ακατανόητα συμπεράσματα της κβαντικής φυσικής.

To Κομψό Σύμπαν του Greene και άλλες συναρπαστικές θεωρίες

Ένας από τους σύγχρονους επιστήμονες, ο φυσικός και υποστηρικτής της θεωρίας των χορδών Brian Greene έδωσε νέα διάσταση –ή μάλλον πολλές νέες διαστάσεις- της πραγματικότητας μέσα από τη θεωρία του «Κομψού Σύμπαντος» και με μια σειρά εξαιρετικών βιβλίων που πρότειναν το μοντέλο ενός πολυσύμπαντος μεγάλης πολυπλοκότητας και ομορφιάς. Εξετάζοντας τη θεωρία των χορδών, στην ουσία μια σύμμεικτη θεωρία της σχετικότητας του Αϊνστάιν με τους μπλεγμένους νόμους της κβαντικής μηχανικής, ο Geene προτείνει ένα πολυσύμπαν 11 ξεχωριστών διαστάσεων με κορυφαίο το ultimate multiverse που περιέχει κάθε μαθηματικά πιθανό σύμπαν κάτω από οποιουσδήποτε νόμους της φυσικής. Ο κόσμος είναι σαν μια φέτα από ένα ολόκληρο καρβέλι ψωμί κι εμείς πιθανόν δεν ξέρουμε κάθε στιγμή από ποια φέτα τρώμε.

Ένας άλλος, εξίσου διάσημος φυσικός από το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, ο David Deutsch υποστηρίζει πεισματικά από τη δεκαετία του ’90 την υπόθεση πως όλες οι βασικές εξισώσεις της κβαντομηχανικής προκύπτουν από τα μαθηματικά των παράλληλων συμπάντων. Ο Deutsch λέει ότι το σύμπαν μας αποτελείται από πολλαπλούς παράλληλους κόσμους- διαστάσεις που βρίσκονται ο ένας δίπλα στον άλλο. Στη θεωρία του υπάρχουν κάποια σημεία που τα σύμπαντα αυτά «τέμνονται» ή «συναντιούνται». Αυτά είναι τα σημεία διακλάδωσης, εκεί όπου ένα σύμπαν χωρίζεται σε άλλα δύο και αυτό συμβαίνει τη στιγμή που γίνεται κάποια κβαντική επιλογή. Έχει μάλιστα προτείνει και ένα εφικτό, πρακτικό πείραμα όπου εντοπίζονται τα σημεία συμβολής των κβαντικών διακλαδώσεων τα οποία αποδεικνύουν την ύπαρξη των κρυμμένων μεταβλητών αυτής της άλλης διάστασης όπου κρύβεται το αθέατο, παράλληλο σύμπαν.

Στις παράδοξες θεωρίες που έχουν προταθεί είναι η ιδέα του πολυσύμπαντος-φούσκα που φέρει σαν σε θύλακες στο εσωτερικό του πολλαπλούς κόσμους. Η πιο πρόσφατη υπόθεση που παίρνει υπόψιν της τα στοιχεία από τον Ανιχνευτή Μικροκυματικής Ανισοτροπίας Wilkinson ο οποίος μετράει όλα τα στοιχεία της κοσμικής μικροκυματικής ακτινοβολίας που διαχύθηκαν στον χώρο μετά την Μεγάλη Έκρηξη, το Μπινγκ Μπανγκ της Δημιουργίας εισάγει την ιδέα πως τα παράλληλα σύμπαντα και μπορούν πλέον να μετρηθούν και ότι συνεχίζουν να γεννιούνται διαρκώς από το πουθενά ευρισκόμενα σε συνεχή τροχιά σύγκρουσης μεταξύ, με τον χώρο ανάμεσά τους να διευρύνεται με μεγάλες ταχύτητες.

Τι σημαίνει για έναν άνθρωπο η ύπαρξη των παράλληλων συμπάντων;

Ωραίες όλες αυτές οι εξωτικές θεωρίες, αλλά τι μπορούν να σημαίνουν για τον άνθρωπο; Τι επίδραση μπορούν να έχει μια φυσική που μοιάζει να πλησιάζει πολύ επικίνδυνα την μεταφυσική; Πιθανόν μεγάλη. Ίσως αυτός ο κόσμος των παράλληλων κόσμων που κάπου τέμνονται ή συναντιούνται να εξηγεί, με τον παράξενο τρόπο πολλά από τα φαινόμενα πρόγνωσης, διαίσθησης, γνώσης του μέλλοντος που παρουσιάζονται από την αρχή του πολιτισμού σε όλο τον κόσμο. Aκόμα, το διαρκές αίσθημα περιορισμού και ασφυξίας που ζει ο άνθρωπος στο όριο μιας ζωής, σε έναν πλανήτη, έναν χρόνο, έναν ορισμένο τόπο – μάλλον γιατί αισθάνεται πως ένα μέρος του μόνο ζει σε περιορισμένες δυνατότητες και ότι η ολότητα, που πιθανόν διεκπεραιώνεται σε κάποια παράλληλα σύμπαντα, πάντα θα του ξεφεύγει.

Μπορεί και να υπάρχουν πολλαπλά αντίγραφα του εαυτού μας, καθένα από τα οποία αισθάνεται μοναδικό και υποθέτει ότι κατοικεί στη μία, αληθινή πραγματικότητα, όπως έγραφε ο Paul Davies στο έργο του Χρονομηχανές. Μπορεί να υπάρχουν κάποιες πύλες μέσα από τις οποίες μπορούμε να εισέλθουμε σε αυτά τα παράλληλα σύμπαντα, να πάρουμε γνώσεις, εμπειρίες, να κάνουμε ταξίδια στον χρόνο χωρίς να ακυρώνουμε τους αιτιακοούς βρόγχους και να ζήσουμε μια πληρέστερη ζωή Ίσως να τη ζούμε ήδη και κάθε εμπειρία μας σε κάθε παράλληλο σύμπαν να επηρεάζει αυτό που αντιλαμβανόμαστε την κάθε στιγμή ως μία και μοναδική πραγματικότητα.

Άρης Χανδρής, indigoblue.gr