Παρά τις υποθέσεις που ισχυρίζονται το αντίθετο, η αρχαιολογική έρευνα που γίνεται στα πλαίσια του νέου προγράμματος για την τροία, δεν έχει ως σκοπό την κατανόηση της ιλιάδος του ομήρου ή τον τρωικό πόλεμο. τα τελευταία 16 έτη, περισσότεροι από 350 μελετητές, επιστήμονες, και τεχνικοί από σχεδόν 20 χώρες έχουν συνεργαστεί στις ανασκαφές του χώρου στη βορειοδυτική τουρκία, που ξεκίνησε ως ακρόπολη της πρώιμης εποχής του χαλκού στην τρίτη χιλιετία πΧ. και κατέληξε ως βυζαντινός οικισμός πρίν εγκαταλειφθεί στο 1350πΧ. εντούτοις, τίθεται συνεχώς το ερώτημα εάν ο τρωικός πόλεμος του ομήρου συνέβη πραγματικά.
Το μέγεθος της Τροίας
Η Τροία φαίνεται ότι καταστράφηκε περίπου το 1180 πΧ. (αυτή η ημερομηνία αντιστοιχεί στο τέλος της ανασκαφής επιπέδων της Τροίας VIi ή VIIa), πιθανώς από έναν πόλεμο. Υπάρχουν στοιχεία μιας πυρκαγιάς, μερικών σκελετών, και ενός σωρού σφαιρών σφεντονών. Αν οι κάτοικοι είχαν υπερασπίσει επιτυχώς την πόλη τους θα είχαν συλλέξει τις σφαίρες σφεντονών τους και θα τις είχαν αποθηκεύσει για ένα επόμενο γεγονός, αλλά ένας νικηφόρος κατακτητής δεν θα είχε κάνει τίποτα με αυτές. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η σύγκρουση ήταν ο γνωστός πόλεμος -- παρόλο που η αρχαία παράδοση τον τοποθετεί χρονικά γύρω σε αυτήν την περίοδο. Μετά από μια μεταβατική περίοδο μερικών δεκαετιών, ένας νέος πληθυσμός από τα ανατολικά Βαλκάνια ή τη βορειοδυτική περιοχή της Μαύρης Θάλασσας εγκαταστάθηκε προφανώς στα ερείπια, μίας πιθανώς πολύ αποδυναμωμένης πόλης.
Το κύριο επιχείρημα κατά της συσχέτισης αυτών των ερειπίων με τη μεγάλη πόλη που περιγράφεται στην Ιλιάδα, ήταν ότι η Τροία της ''Υστερης Εποχής του Χαλκού, ήταν μια πλήρως ασήμαντη πόλη και όχι μία πόλη που αξίζει να κάνεις πόλεμο γι αυτήν. Οι νέες όμως ανασκαφές μας και η πρόοδος της έρευνας στη νοτιοανατολική Ευρώπη έχουν αλλάξει αρκετά αυτή την εικόνα της Τροίας.
Φαίνεται ότι αυτή η πόλη ήταν, με τα πρότυπα της συγκεκριμένης περιοχής εκείνης της περιόδου, πολύ μεγάλη πράγματι, και σίγουρα η θέση της ήταν σημαντική ως προς τον έλεγχο της πρόσβασης από τη Μεσόγειο στη Μαύρη Θάλασσα και από την Μικρά Ασία στη νοτιοανατολική Ευρώπη και αντίστροφα. Η ακρόπολή της ήταν ασύγκριτη στην ευρύτερη περιοχή και, όσο είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, δεν μπορεί να συγκριθεί με οποιαδήποτε άλλη στη νοτιοανατολική Ευρώπη. Επίσης η Τροία προφανώς δέχτηκε επανειλημμένες επιθέσεις και χρειάστηκε να υπερασπιστεί επανειλημμένως τον χώρο της, όπως υποδεικνύεται από τις επισκευές των οχυρώσεων της ακρόπολης και τις προσπάθειες να διευρυνθούν και να ενισχυθούν.
Ένα θεαματικό αποτέλεσμα των νέων ανασκαφών είναι η επαλήθευση της ύπαρξης ενός παλιότερου οικισμού από το 1700 μέχρι τις αρχές του 1200 πΧ. (επίπεδα VI/VIIa) απ έξω, νότια και ανατολικά της ακρόπολης. Όπως δείχνουν οι έρευνες των μαγνητομέτρων και οι επτά ανασκαφές που έλαβαν χώρα από το 1993, αυτή η χαμηλότερη πόλη περιβλήθηκε τουλάχιστον κατά τον 13ο αιώνα από μια εντυπωσιακή σε σχήμα U τάφρο οχύρωσης, περίπου 11.5 πόδια ευρεία και 6.5 βαθιά, κομμένη στον ασβεστολιθικό στρώμα του βράχου. Τα συμπεράσματα για την ύπαρξη και την ποιότητα των κτηρίων μέσα στα όρια της τάφρου έχουν συναχθεί βάσει διάφορων δοκιμαστικών τάφρων και ανασκαφών, μερικές από τις οποίες καλύπτουν μια πολύ μεγάλη περιοχή επιφάνειας. Το σχεδιάγραμμα της πόλης επιβεβαιώθηκε από μια εντατική και συστηματική έρευνα της αγγειοπλαστικής το 2003. Έχουμε ανακαλύψει επίσης ένα νεκροταφείο έξω από την τάφρο στο νότο. Οι πιό πρόσφατες ανασκαφές έχουν καθορίσει ότι η Τροία, που καλύπτει τώρα περίπου εβδομήντα πέντε στρέμματα, είναι περίπου δεκαπέντε φορές μεγαλύτερη από ότι πιστεύαμε παλιότερα.
Η σκηνική τοποθέτηση της Ιλιάδος
Ο Όμηρος είχε ως δεδομένο ότι το ακροατήριό του γνώριζε ότι ένας πόλεμος είχε διεξαχθεί στην πόλη που ονομαζόταν Ιλιος/ν ή Τροία. Ο βάρδος ενδιαφέρθηκε κυρίως για την περιγραφή της οργής του Αχιλλέα και των συνεπειών της. Χρησιμοποίησε την Τροία και τον πόλεμο ως ποιητικό "σκηνικό" για μια σύγκρουση μεταξύ των ανθρώπων και των Θεών. Από την οπτική γωνία του αρχαιολόγου, εντούτοις, η Ιλιάς μπορεί να ερμηνευθείτε ως "σκηνικό" υπό μια εξ ολοκλήρου διαφορετική έννοια. Κάποιος μπορεί να θεωρήσει τον Όμηρο ή τους πληροφοριοδότες του ως αυτόπτες μάρτυρες της Τροίας και του τοπίου της Τροίας γύρω στον 8ο αιώνα πΧ, την περίοδο που οι μελετητές γενικά συμφωνούν ότι έγραψε το έπος ο Ομηρος.
Η Τροία είχε ερειπωθεί την εποχή του Ομήρου, αλλά τα υπολείμματα της Τροίας VI/VIIa, και η ακρόπολη μαζί με την χαμηλότερη πόλη, ήταν ακόμα εντυπωσιακά. Οι σύγχρονοι ακροατές του και οι μεταγενέστεροι από την περιοχή, υποτίθεται ότι ήταν σε θέση να αναγνωρίσουν τις γενικές περιλήψεις των θέσεων όπου συνέβει η δράση από τις περιγραφικές αναφορές στην Ιλιάδα. Θα μπορούσαν να φέρουν στο μυαλό τους την εικόνα, παραδείγματος χάριν, του ανεβάσματος στον λόφο προς το άβατον στο "Ιερο Ιλιον". Το "Ιερό Ιλιον" είναι το πιό συχνά επαναλαμβανόμενο επίθετο στην Ιλιάδα και κάποιος θα ανέμενε να δει ένα ιερό κτήριο σε αυτό το σημείο. Μπορούμε να δώσουμε πειστικά επιχειρήματα για την ύπαρξη ενός ιερού (ή και ιερών), ίσως υπό την μορφή ξύλινου κτηρίου, από τις αρχές του 7ου αιώνα πΧ. το αργότερο -- κατά προσέγγιση σύγχρονο του Ομήρου -- σε αυτήν την θέση, το οποίο εχρησίμευσε στη συνέχεια ως κέντρο λατρείας προς το τέλος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Δεν υπάρχει τίποτα στο αρχαιολογικό αρχείο που να αντιτίθεται στο ισχυρισμό ότι η Τροία και η περιβάλλουσα της περιοχή, διαμόρφωσε το "σκηνικό" της Ιλιάδος γύρω στο 700 πΧ.
Η σύνδεση με τους Χιττίτες
Αν και η Τροία είναι στην Ανατολία, ο Carl Blegen, o οποίος διηύθυνε τις ανασκαφές στον χώρο κατά τη δεκαετία του ''30, θεωρούσε την Τροία VI/VIIa ως ελληνικό οικισμό. Η ιδέα της ελληνικής Τροίας, στην οποία συμφωνούσε και ο Schliemann, καθιερώθηκε εκείνη την εποχή. Αυτοί οι αρχαιολόγοι ήρθαν στην Τροία από την Ελλάδα, κυριολεκτικά και μεταφορικά, και επέστρεψαν αργότερα στην Ελλάδα, και ήταν προκατειλημμένοι, πιθανότατα ασυναίσθητα, σε αυτή τη θέση τους. Εντούτοις, μέχρι τη δεκαετία του ''30 υπήρξε πολύ ελάχιστα αρχαιολογικά ευρήματα στην Ανατολία που να μπορούσαν να συγκριθούν με την Τροία και σίγουρα όχι στη δυτική Ανατολία.
Σήμερα ξέρουμε, από τις ανασκαφές μας αλλά και από τις προηγούμενες, οτι απ όλες τις απόψεις, η Τροία της Εποχής του Χαλκού είχε ισχυρότερους δεσμούς με την Ανατολία απ'' ό, τι με το Αιγαίο. Αυτό το μάθαμε από τους τόνους της ντόπιας αγγειοπλαστικής και άλλων μικρότερων σε μέγεθος ευρημάτων, όπως μια σφραγίδα με μια τοπική ιερογλυφική επιγραφή, καθώς και από τη γενική εικόνα του οικισμού, την αρχιτεκτονική λάσπης-τούβλου, και την καύση των νεκρών. Η έρευνα από τους ειδικούς στα περί της Ανατολίας, έχει δείξει ότι αυτή η πόλη που σήμερα ονομάζουμε Τροία κατά την Εποχή του Χαλκού ήταν το "βασίλειο της Wilusa", αρκετά ισχυρό για να υπογράφει συμφωνίες με την αυτοκρατορία των Χιττιτών, και γνωστό ακόμα και στους Αιγύπτιους.
Επιπλέον, σύμφωνα με τα Χιττιτικά αρχεία, υπήρξαν πολιτικές και στρατιωτικές εντάσεις γύρω από την Τροία ακριβώς κατά την διάρκεια του 13ου και στις αρχές του 12ου αιώνα πΧ - την ίδια εποχή που υποτίθεται ότι έχουμε τον Τρωικό Πόλεμο που περιγράφει ο Όμηρος.
Τελικά έγινε ο Τρωικός Πόλεμος;
Βάσει των ετών μου εμπειρίας και γνώσης της Τροίας, αισθάνομαι ότι η ερώτηση οφείλει να είναι: "Γιατί οι μελετητές που δεν αποκλείουν έναν πιθανό βαθμό ιστορικότητας στα κύρια γεγονότα της Ιλιάδος , πρέπει να υπερασπίσουν αυτή τη θέση τους;" Λαμβάνοντας υπόψιν τις σημαντικές ανακαλύψεις που έχουν γίνει τα τελευταία 10-15 χρόνια, το βάρος της υπεράσπισης της θέσης τους, θα πρέπει να πέσει σε αυτούς που θεωρούν ότι δεν υπάρχει κανένας απολύτως ιστορικός συσχετισμός ανάμεσα σε ό, τι έγινε στην Τροία της Υστερης Εποχής του Χαλκού και στα γεγονότα της Ιλιάδος. Σε ποιά βάση, παραδείγματος χάριν, υποστηρίζονται οι ισχυρισμοί που θέλουν την Τροία του 13ου και του 12ου αιώνα πΧ, τριτοκλασάτη πόλη, ανάξια ξένης εισβολής και τελικά ανάξια της προσοχής του Ομήρου; Αναμένουμε ότι οι αμφισβητίες θα λάβουν τελικά υπ'' όψιν τα νέα αρχαιολογικά δεδομένα και τα ευρήματα μίας πραγματικά διεπιστημονικής προσέγγισης στην έρευνα σχετικά με την Τροία.
Σύμφωνα με τα αρχαιολογικά και ιστορικά ευρήματα ειδικά της τελευταίας δεκαετίας, θεωρείται πιθανότερο να υπήρξαν διάφορες ένοπλες συμπλοκές μέσα και γύρω από την Τροία κατά το τέλος της Υστερης Εποχής του Χαλκού. Αυτή τη στιγμή δεν γνωρίζουμε εάν όλες ή κάποιες από αυτές τις συγκρούσεις, μεταφέρθηκαν στην μνήμη των μεταγενέστερων γενιών ως απόσταγμα στον "Τρωικό Πόλεμο" ή αν ανάμεσα σε αυτές, υπήρξε μία ξεχωριστής σημασίας συμπλοκή, ο "Τρωικός Πόλεμος". Παρ''όλα αυτά, οι πρόσφατες ανακαλύψεις μας οδηγούν να πάρουμε στα σοβαρά τον Όμηρο και την ιστορία του, -αυτή μιάς ένοπλης σύρραξης μεταξύ Ελλήνων και των κατοίκων της Τροίας- ότι βασίζεται σε ιστορικές μνήμες, όποιες κι αν είναι αυτές.
Αν κάποιος ερχόταν μια μέρα στις ανασκαφές και εξέφραζε την γνώμη του ότι ο Τρωικός Πόλεμος έγινε πραγματικά εδώ πέρα, η απάντηση μου, ως ένας αρχαιολόγος που εργάζεται στον χώρο της Τροίας, θα ήταν: Γιατί όχι;
0 comments
Δημοσίευση σχολίου